Xét nghiệm viêm gan A giúp chẩn đoán và điều trị bệnh

Viêm gan A là một bệnh nhiễm trùng gan cấp tính do virus viêm gan A (HAV) gây ra, có khả năng lây lan nhanh chóng qua đường tiêu hóa, đặc biệt trong môi trường có điều kiện vệ sinh chưa đảm bảo. Trong bối cảnh dịch bệnh và nguy cơ lây nhiễm tiềm ẩn, việc xét nghiệm viêm gan A là vô cùng cần thiết. Vì không chỉ trong việc chẩn đoán cá nhân mà còn góp phần quan trọng vào công tác kiểm soát dịch bệnh và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Hãy cùng Bệnh viện Đồng Nai -2 tìm hiểu về viêm gan A và cách xét nghiệm viêm gan A qua bài viết sau. 

Tìm hiểu về viêm gan A 

Viêm gan A là một bệnh nhiễm trùng gan do virus HAV gây ra, với con đường lây lan chính là qua đường phân – miệng. Điều này có nghĩa là virus có thể lây truyền khi một người tiếp xúc với phân của người bệnh (dù là trực tiếp hay gián tiếp qua thực phẩm, nước uống bị ô nhiễm hoặc bề mặt nhiễm bẩn). Bệnh có thể bùng phát thành dịch, đặc biệt ở những khu vực có điều kiện vệ sinh kém, trường học, nhà trẻ hoặc cộng đồng dân cư tập trung. 

Mặc dù viêm gan A thường là bệnh cấp tính và tự khỏi trong vòng vài tuần đến vài tháng. Nhưng bệnh có thể gây ra những triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt và công việc hàng ngày. Trong một số ít trường hợp, đặc biệt ở người lớn tuổi hoặc người có bệnh nền, viêm gan A có thể tiến triển nặng, dẫn đến suy gan cấp tính – một tình trạng đe dọa tính mạng.

Viêm gan A là gì?

Triệu chứng mắc bệnh viêm gan A

Các triệu chứng của viêm gan A có thể rất đa dạng và không phải ai nhiễm virus cũng có triệu chứng rõ ràng. Theo thống kê, trẻ em dưới 6 tuổi thường không có triệu chứng hoặc triệu chứng rất nhẹ, trong khi người lớn và trẻ lớn có xu hướng biểu hiện bệnh rõ rệt hơn. Các triệu chứng thường xuất hiện sau khoảng 2 đến 6 tuần (thời kỳ ủ bệnh) kể từ khi nhiễm virus và có thể bao gồm:

• Giai đoạn tiền vàng da: Mệt mỏi, suy nhược kéo dài, sốt nhẹ, đau cơ khớp, đau đầu, rối loạn tiêu hóa (đau bụng, buồn nôn, nôn, tiêu chảy), chán ăn.
• Giai đoạn vàng da: Vàng da, vàng mắt (thường kéo dài 1-2 tuần), nước tiểu sẫm màu như màu trà, phân nhạt màu như màu đất sét, ngứa da. Các triệu chứng toàn thân có thể giảm bớt khi xuất hiện vàng da.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là các triệu chứng này không đặc hiệu và có thể trùng với các bệnh gan khác do virus hoặc nguyên nhân khác. Do đó, việc thực hiện xét nghiệm viêm gan A là phương pháp duy nhất để chẩn đoán xác định bệnh một cách chính xác và loại trừ các nguyên nhân khác.

Vàng da – Triệu chứng dễ nhận biết của viêm gan A

Các loại xét nghiệm viêm gan A phổ biến

Để chẩn đoán xác định nhiễm virus viêm gan A và phân biệt giai đoạn bệnh chính xác nhất. Bác sĩ sẽ chỉ định các loại xét nghiệm huyết thanh học và sinh học phân tử sau:

Xét nghiệm Anti-HAV

Đây là xét nghiệm cơ bản và phổ biến nhất để xác định tình trạng nhiễm virus viêm gan A. Xét nghiệm Anti-HAV tìm kiếm kháng thể kháng virus viêm gan A trong mẫu máu của người bệnh. Kết quả xét nghiệm giúp xác định:

• IgM Anti-HAV dương tính: Chỉ ra rằng người bệnh đang bị nhiễm viêm gan A cấp tính hoặc mới nhiễm virus trong vòng vài tháng gần đây. Đây là dấu hiệu quan trọng để chẩn đoán bệnh trong giai đoạn hoạt động.
• IgG Anti-HAV dương tính: Cho thấy người bệnh đã từng bị nhiễm viêm gan A trong quá khứ và đã có miễn dịch với virus này. IgG có thể tồn tại suốt đời, bảo vệ người bệnh khỏi nguy cơ tái nhiễm. IgG dương tính đơn độc không đồng nghĩa với việc đang mắc bệnh cấp tính.

Xét nghiệm máu là cách chẩn đoán Anti-HAV nhanh nhất

Xét nghiệm HAV RNA

Xét nghiệm HAV RNA là một xét nghiệm sinh học phân tử tiên tiến, sử dụng kỹ thuật PCR để phát hiện trực tiếp virus viêm gan A trong máu. Xét nghiệm này có độ nhạy và độ đặc hiệu cao, giúp phát hiện virus sớm hơn cả khi kháng thể IgM chưa xuất hiện. HAV RNA thường được sử dụng trong các trường hợp:

• Chẩn đoán giai đoạn sớm của bệnh: Đặc biệt hữu ích khi nghi ngờ nhiễm bệnh nhưng xét nghiệm IgM Anti-HAV âm tính.
• Xác định các trường hợp nhiễm virus kéo dài (hiếm gặp).
• Nghiên cứu dịch tễ học: Để xác định nguồn lây và theo dõi sự lây lan của virus trong cộng đồng.

Khi nào cần xét nghiệm viêm gan A?

Việc chỉ định xét nghiệm viêm gan A cần dựa trên đánh giá của bác sĩ về các triệu chứng lâm sàng, tiền sử tiếp xúc và tình hình dịch tễ. Xét nghiệm thường được chỉ định trong các trường hợp sau:

• Xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ viêm gan A: Như mệt mỏi kéo dài, vàng da, đau bụng, buồn nôn, đặc biệt khi có yếu tố dịch tễ liên quan.
• Tiếp xúc gần với người đã được chẩn đoán mắc viêm gan A: Để kiểm tra xem có bị lây nhiễm hay không, đặc biệt là người thân trong gia đình, bạn tình hoặc người chăm sóc.
• Nằm trong vùng dịch hoặc có nguy cơ cao: Những người sống trong khu vực đang có dịch viêm gan A hoặc có thói quen sinh hoạt không đảm bảo vệ sinh.
• Kiểm tra sức khỏe cho các đối tượng đặc biệt: Như nhân viên y tế, người làm trong ngành thực phẩm, những người có bệnh gan mãn tính.
• Đánh giá chức năng gan bất thường không rõ nguyên nhân: Để loại trừ viêm gan A là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng này.

Cần làm gì khi xét nghiệm viêm gan A dương tính 

Khi kết quả xét nghiệm viêm gan A dương tính (đặc biệt là IgM Anti-HAV dương tính hoặc HAV RNA dương tính), người bệnh cần được tư vấn và hướng dẫn cụ thể từ bác sĩ. Các bước quan trọng cần thực hiện bao gồm:

• Tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ: Về chế độ nghỉ ngơi, dinh dưỡng và theo dõi. Nghỉ ngơi đầy đủ giúp gan có thời gian hồi phục. Tránh làm việc nặng, thức khuya.
• Uống đủ nước và bổ sung điện giải: Để hỗ trợ chức năng gan và tránh mất nước.
• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, dễ tiêu hóa: Ưu tiên thực phẩm mềm, tránh đồ ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng, rượu bia và các chất kích thích.
• Thực hiện cách ly để ngăn ngừa lây lan: Vệ sinh cá nhân kỹ lưỡng, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, không dùng chung đồ dùng cá nhân, tránh tiếp xúc gần với người khác, đặc biệt là trẻ em và người có hệ miễn dịch suy yếu.
• Thông báo cho những người có tiếp xúc gần: Để họ có thể được kiểm tra và có biện pháp phòng ngừa phù hợp.
• Theo dõi chức năng gan định kỳ: Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm chức năng gan để đánh giá quá trình phục hồi của gan.
• Không tự ý sử dụng thuốc: Việc sử dụng thuốc không theo chỉ định có thể gây hại cho gan.

Xây dựng chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý để bảo vệ sức khỏe

Xét nghiệm viêm gan A không chỉ giúp chẩn đoán bệnh cho cá nhân mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát dịch bệnh và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Nhận biết các triệu chứng, hiểu rõ về các loại xét nghiệm và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ khi có kết quả dương tính là những bước quan trọng để đối phó hiệu quả với bệnh viêm gan A. Nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào về nguy cơ mắc bệnh hoặc có các triệu chứng nghi ngờ, hãy liên hệ với Bệnh viện Đồng Nai -2 qua hotline 0933 029 999.