Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất, giữ vai trò quan trọng trong chuyển hóa dinh dưỡng, loại bỏ độc tố và sản xuất mật cùng enzym. Tuy nhiên, gan có thể bị tổn thương bởi vi khuẩn, virus,… về lâu dài có thể dẫn đến các bệnh lý về gan nguy hiểm như xơ gan, suy gan, ung thư gan. Do đó, tầm soát bệnh gan và theo dõi sức khỏe là biện pháp hiệu quả để phòng ngừa những biến chứng nguy hiểm này.

Các bệnh lý thường gặp về gan

Bệnh gan là gì?

Gan là cơ quan lớn thứ hai trong cơ thể, có kích thước tương đương quả bóng đá, nằm dưới lồng ngực phải. Chức năng chính là hỗ trợ tiêu hóa và loại bỏ độc tố. Bệnh lý về gan bao gồm các vấn đề tại gan do di truyền, virus hoặc rượu gây ra, dẫn đến tổn thương tế bào gan. Theo thời gian, tổn thương tích tụ thành sẹo (xơ gan), gây suy gan đe dọa tính mạng.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, Việt Nam có 7,8 triệu người mắc viêm gan B mạn tính, hơn 13.000 ca xơ gan mất bù, gần 6.000 người bị ung thư gan và hơn 6.400 ca tử vong do bệnh gan.

Gan có chức năng chính là hỗ trợ tiêu hóa và loại bỏ độc tố

Các bệnh lý về gan thường gặp

Gan là một cơ quan quan trọng trong cơ thể, có chức năng lọc máu, chuyển hóa chất dinh dưỡng và sản xuất các chất cần thiết cho cơ thể hoạt động. Tuy nhiên, gan cũng dễ bị tổn thương bởi nhiều yếu tố, dẫn đến các bệnh lý về gan. Dưới đây là một số bệnh lý về gan thường gặp.

Viêm gan

Viêm gan là tình trạng viêm và tổn thương tế bào gan, làm suy giảm chức năng gan. Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến xơ gan, suy gan, ung thư gan, thậm chí tử vong.

Viêm gan được chia thành hai loại: cấp tính (triệu chứng đột ngột, kéo dài vài ngày đến dưới 6 tháng) và mạn tính (tổn thương kéo dài trên 6 tháng). Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi với 3 nguyên nhân chính:

• Viêm gan do virus và ký sinh trùng từ các loại virus như viêm gan A, B, C, D, E, G hoặc ký sinh trùng như Plasmodium falciparum, amip.
• Viêm gan tự miễn hệ miễn dịch tấn công tế bào gan.
• Viêm gan do nhiễm độc từ rượu, bia, thuốc.

Suy gan

Suy gan là tình trạng gan suy giảm chức năng do phần lớn mô gan bị tổn thương và không còn khả năng hoạt động. Đây thường là giai đoạn cuối của các bệnh gan mạn tính hoặc có thể xảy ra đột ngột do ngộ độc thuốc, gọi là suy gan cấp tính.

Suy gan có hai dạng:

• Suy gan cấp tính: xảy ra nhanh chóng, mất chức năng gan chỉ sau vài ngày hoặc vài tuần, thường không có triệu chứng báo trước.
• Suy gan mạn tính: phát triển chậm, thường là hậu quả của xơ gan, mất nhiều tháng hoặc năm để xuất hiện triệu chứng.

Các triệu chứng suy gan bao gồm: khô, ngứa mắt; móng tay mỏng, dễ gãy; tóc khô yếu và rụng; da khô; cứng khớp; mất ngủ, giấc ngủ chập chờn; thiếu năng lượng; rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ.

Suy gan là tình trạng gan suy giảm chức năng do phần lớn mô gan bị tổn thương

Xơ gan

Xơ gan là bệnh lý nguy hiểm, trong đó tế bào gan dần bị thay thế bởi các dải xơ, mô sẹo, làm thay đổi cấu trúc gan và hình thành các nốt tân sinh không có chức năng. Giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ ràng, nhưng khi bệnh tiến triển, có thể xuất hiện các dấu hiệu như phù, vàng da, não gan, kém ăn, mệt mỏi, chảy máu cam, và cổ trướng.

Nguyên nhân chính gây xơ gan bao gồm: lạm dụng rượu bia, gan nhiễm mỡ, và nhiễm virus viêm gan. Ở giai đoạn nặng, bệnh có thể dẫn tới biến chứng nguy hiểm như xơ gan và ung thư gan, vỡ tĩnh mạch thực quản, hôn mê gan, suy thận.

Hiện chưa có phương pháp điều trị dứt điểm xơ gan, nhưng nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách, có thể làm chậm quá trình tiến triển của bệnh, ngăn ngừa các biến chứng.

Ung thư gan

Ung thư gan là bệnh lý nguy hiểm, xảy ra khi các tế bào ác tính hình thành trong mô gan. Bệnh thường khó phát hiện sớm vì không có triệu chứng rõ ràng. Khi được chẩn đoán, đa phần bệnh nhân chỉ có thể sống từ 3-6 tháng, và chỉ 1% có thể sống trên 5 năm. Dù chưa xác định được nguyên nhân chính xác, ung thư gan thường liên quan đến viêm gan B mạn tính, xơ gan, yếu tố di truyền, tiểu đường, và béo phì.

Trong giai đoạn đầu, ung thư gan thường không có biểu hiện rõ rệt. Đến giai đoạn nặng, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như: mệt mỏi, chán ăn, sụt cân không lý do. Các dấu hiệu điển hình bao gồm vàng da, vàng mắt do tắc mật, phân nhạt màu, nước tiểu sẫm. Ngoài ra, bệnh nhân có thể đau âm ỉ vùng gan, thậm chí đau dữ dội khi có biến chứng tắc mật.

Nhiều người thường bỏ qua các triệu chứng như đau bụng, mệt mỏi, và sụt cân, nghĩ đó là bệnh thông thường, dẫn đến chẩn đoán muộn và khó điều trị kịp thời. Khách hàng có thể tham khảo gói Tầm soát và phát hiện sớm ung thư gan tại Bệnh viện Đồng Nai -2.

Gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ trong gan vượt quá 5% trọng lượng gan, thường gặp trong lối sống hiện đại. Bệnh được chia thành hai loại: do rượu và không do rượu. Ở cả hai nhóm, các tế bào gan đều chứa nhiều hạt mỡ, nếu không điều trị tốt có thể tiến triển thành viêm gan và xơ gan.

Gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ trong gan vượt quá 5% trọng lượng gan

Nguyên nhân chủ yếu gây gan nhiễm mỡ là do tiêu thụ rượu bia kéo dài, chế độ ăn uống không lành mạnh, béo phì, căng thẳng và thay đổi lối sống đột ngột. Bệnh thường gặp ở người béo phì, tiểu đường, rối loạn mỡ máu hoặc có thói quen uống nhiều rượu.

Triệu chứng có thể bao gồm đau đầu, cứng cổ vai, đau bụng, mệt mỏi, mất ngủ, và tâm lý dễ cáu gắt. Dù ban đầu không gây nguy hiểm, nhưng gan nhiễm mỡ nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể làm tăng nguy cơ viêm gan, xơ gan, ung thư gan và các bệnh tim mạch. Khoảng 20% người mắc bệnh có thể tiến triển thành xơ gan, làm tăng nguy cơ tử vong.

Xem thêm: Gan nhiễm mỡ có chữa được không?

Áp xe gan

Áp xe gan là tình trạng gan xuất hiện một hoặc nhiều ổ mủ do nhiễm khuẩn, ký sinh trùng hoặc nấm gây ra. Bệnh có nguy cơ tử vong cao nếu không được điều trị kịp thời. Nguyên nhân phổ biến nhất của áp xe gan ở các nước phát triển là nhiễm vi khuẩn, trong khi áp xe do ký sinh trùng thường gặp hơn trên thế giới.

Dựa trên nguyên nhân, áp xe gan được chia thành 3 loại chính: do vi trùng (đa vi trùng), ký sinh trùng (amip, chủ yếu là Entamoeba histolytica), và do nấm (phổ biến là Candida). 

Triệu chứng thường xuất hiện muộn nhưng rất nghiêm trọng, gồm: buồn nôn, nôn, sụt cân, chán ăn, vã mồ hôi, vàng da, và sốt cao (39°C – 40°C) kèm rét run. Đau hạ sườn phải là dấu hiệu đặc trưng, có thể lan ra toàn bộ bụng khi ổ mủ lớn. Bệnh nhân có thể đau khi ấn vào vùng sườn 11-12.

Đối tượng có nguy cơ bệnh gan cao

Những thói quen và lối sống không lành mạnh có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về gan. Dưới đây là những đối tượng dễ gặp phải các vấn đề về gan:

• Thường xuyên uống nhiều rượu bia.
• Gia đình có tiền sử mắc bệnh gan, đặc biệt là xơ gan hoặc ung thư gan.
• Thói quen ăn đồ sống hoặc chưa nấu chín kỹ.
• Dùng chung kim tiêm, bàn chải đánh răng, dao cạo.
• Xăm mình hoặc xỏ khuyên mà không đảm bảo vệ sinh.
• Tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể người khác.
• Quan hệ tình dục không an toàn.
• Tiếp xúc với hóa chất độc hại.
• Lạm dụng thuốc, đặc biệt là kháng sinh.
• Bị tiểu đường, béo phì hoặc thừa cân.

Đối tượng bị tiểu đường, béo phì hoặc thừa cân có nguy cơ bệnh gan cao

Dấu hiệu nhận biết các bệnh lý về gan

Một số dấu hiệu các bệnh lý về gan điển hình có thể nhận biết bao gồm:

1. Mệt mỏi, chán ăn: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của bệnh gan, gây ra cảm giác mệt mỏi, uể oải và mất cảm giác thèm ăn. Nguyên nhân có thể liên quan đến sự mất ổn định giữa não và gan bị tổn thương.
2. Ngứa, nổi mề đay, mụn nhọt: Những triệu chứng này thường liên quan đến bệnh xơ gan, viêm đường mật, hoặc gan nhiễm mỡ không do rượu. Ngứa có thể do axit mật, histamine, serotonin hoặc các yếu tố khác trong cơ thể.
3. Nước tiểu sẫm màu: Khi gan không phân hủy bilirubin bình thường, tỷ lệ tích tụ bilirubin trong cơ thể tăng lên, dẫn đến nước tiểu có màu giống nước chè đặc.
4. Hơi thở có mùi: Khi gan suy yếu, khả năng lọc chất chứa lưu huỳnh giảm, dẫn đến hơi thở có mùi khó chịu, không liên quan đến vấn đề vệ sinh miệng.
5. Đau hạ sườn phải: Cảm giác đau hoặc tức nặng ở hạ sườn phải có thể là dấu hiệu của xơ gan hoặc ung thư gan. Cơn đau có thể xuất hiện và biến mất, nhưng nếu kéo dài và tăng dần, cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế.
6. Màu phân thay đổi: Tắc mật khiến phân có màu bạc. Khi gan không sản xuất đủ mật hoặc dòng mật bị tắc nghẽn, phân mất màu vàng và trở nên nhạt màu.
7. Nôn mửa dai dẳng: Tình trạng nôn mửa liên tục do gan không thể lọc chất độc, khiến vấn đề tiêu hóa trở nên bất thường.
8. Vàng da, vàng mắt: Khi gan không thể lọc bilirubin khỏi máu, nó tích tụ và gây vàng da, vàng mắt, dấu hiệu điển hình của nhiều bệnh lý gan, như viêm gan, xơ gan hoặc ung thư gan.
9. Dấu sao mạch trên da: Các dấu sao mạch xuất hiện trên da, đặc biệt là dưới cổ, là dấu hiệu của bệnh gan mãn tính và thường gặp ở những người uống rượu hoặc mắc xơ gan.
10. Xuất hiện các vết bầm tím dưới da: Khi gan bị tổn thương, cơ thể thiếu protein để tham gia vào quá trình đông máu, khiến da dễ bị bầm tím và chảy máu.
11. Trướng bụng: Tích tụ dịch trong bụng do mất cân bằng protein là một trong những dấu hiệu dễ nhận thấy của bệnh gan, đặc biệt là xơ gan.

Nguyên nhân gây ra các bệnh lý về gan

Bệnh gan có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây ra các bệnh lý về gan mà bạn cần lưu ý:

• Nhiễm virus viêm gan B, C, D mạn tính hoặc viêm gan virus A, E cấp tính.
• Rối loạn hệ miễn dịch gây bệnh gan tự miễn như viêm gan tự miễn, viêm đường mật nguyên phát.
• Yếu tố di truyền, ví dụ như bệnh Wilson, Hemochromatosis.
• Tích tụ chất độc, như bệnh gan nhiễm mỡ do rượu hoặc do chế độ ăn uống không lành mạnh.

Bệnh gan có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân

Bài viết tham khảo: Tìm hiểu về bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)

Chẩn đoán và điều trị các bệnh lý về gan

Chẩn đoán và điều trị bệnh là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự kết hợp giữa kiến thức y khoa, công nghệ hiện đại và sự hợp tác giữa bác sĩ và bệnh nhân.

Chẩn đoán

Để chẩn đoán các bệnh lý về gan chính xác, bác sĩ sẽ thực hiện thăm khám lâm sàng và thu thập thông tin từ tiền sử bệnh lý. Sau đó, các xét nghiệm cận lâm sàng sẽ giúp xác định tình trạng của gan.

• Xét nghiệm máu: công thức máu, tăng men gan AST, ALT, GGT, ALP, tăng bilirubin, albumin thấp.
• Xét nghiệm hình ảnh: X-quang bụng, CT scan, MRI, ERCP.
• Phân tích mô (sinh thiết gan): lấy mẫu tế bào gan kiểm tra tế bào ung thư và vi khuẩn.

Điều trị theo bệnh

Phương pháp điều trị bệnh lý về gan phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ bệnh. Nếu gan bị tổn thương do nhiễm độc thuốc, cần ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ để thay thế thuốc. Đối với nhiễm siêu vi, bệnh nhân cần điều trị theo phác đồ. Các bệnh gan do bia rượu và một số bệnh lý khác có thể điều trị bằng cách khắc phục triệu chứng, kết hợp chế độ ăn uống và nghỉ ngơi hợp lý.

Trường hợp tổn thương gan nặng, có thể cần phẫu thuật, như ghép gan khi suy gan giai đoạn cuối. Để điều trị kịp thời, bạn nên thăm khám định kỳ mỗi 6 tháng hoặc theo chỉ định bác sĩ.

Cách phòng ngừa các bệnh lý về gan

Để phòng ngừa bệnh gan, bạn cần thực hiện một số biện pháp bảo vệ sức khỏe chủ động. Dưới đây là cách phòng ngừa các bệnh lý về gan hiệu quả:

• Ăn chín, uống sôi để tránh nhiễm vi khuẩn.
• Không chia sẻ kim tiêm, dao cạo hay đồ dùng cá nhân như bàn chải đánh răng.
• Sử dụng biện pháp an toàn khi quan hệ tình dục.
• Tiêm vaccine viêm gan A và B đầy đủ theo lịch hoặc chỉ định bác sĩ.
• Thăm khám sức khỏe định kỳ và tuân thủ phác đồ điều trị khi có bệnh.
• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, đủ dinh dưỡng và lối sống lành mạnh.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc giảm đau, kháng sinh; tránh tự ý dùng thuốc.
• Duy trì cân nặng ổn định và tránh béo phì.
• Hạn chế rượu bia và các chất kích thích.
• Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày để tăng cường sức đề kháng.

Xây dựng lối sống lành mạnh

Biến chứng của các bệnh lý về gan

Khi gan bị tổn thương, các chất độc, virus và vi khuẩn tích tụ mà không được xử lý có thể làm kích hoạt tế bào Kupffer, gây viêm và hoại tử tế bào gan. Dưới đây là một số biến chứng nguy hiểm của các bệnh lý về gan:

• Bệnh não gan: Xảy ra khi chức năng gan suy giảm, khiến độc tố không được xử lý và tích tụ trong máu, ảnh hưởng đến não. Biểu hiện ban đầu bao gồm mất định hướng, cáu gắt, khó đọc chữ. Khi nặng, bệnh nhân có thể hôn mê và mất nhận thức.
• Giãn tĩnh mạch thực quản: Do tăng áp lực máu tại tĩnh mạch cửa, dẫn đến giãn tĩnh mạch thực quản. Nếu vỡ, có thể gây chảy máu nguy hiểm, đe dọa tính mạng.
• Hội chứng gan phổi: Xảy ra khi khả năng thanh thải độc chất của gan giảm, gây giãn mạch phổi và thiếu oxy máu. Biểu hiện gồm khó thở, da xanh tái, mạch máu hình mạng nhện và móng tay dùi trống.

Địa điểm khám và kiểm tra chức năng gan uy tín

Để nâng cao công tác chăm sóc sức khỏe, Bệnh viện Đồng Nai – 2 tổ chức chương trình “TẦM SOÁT CÁC BỆNH LÝ VỀ GAN”. Khoa Tiêu hóa – Gan mật – Tụy là các trung tâm chuyên khoa uy tín, chuyên điều trị các bệnh lý về gan từ nhẹ đến nặng, như gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan và ung thư gan. Bệnh viện quy tụ đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang bị thiết bị y tế hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài.

Quý khách quan tâm có thể liên hệ Fanpage Bệnh viện hoặc gọi Hotline 0933.02.9999 để biết thêm chi tiết.

Các bệnh lý về gan không phải lúc nào cũng có dấu hiệu rõ ràng. Gan có vai trò quan trọng trong việc lọc máu và sản sinh hormone để dự trữ năng lượng. Để ngăn ngừa bệnh suy gan tiến triển, người bệnh cần kiểm tra sức khỏe định kỳ và tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ để đạt hiệu quả điều trị tốt nhất.

Đang diễn ra: “CHƯƠNG TRÌNH TẦM SOÁT CÁC BỆNH LÝ VỀ GAN”

Nhằm nâng cao công tác chăm sóc sức khỏe cho người dân trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, Bệnh viện Đồng Nai -2 tổ chức Chương trình “TẦM SOÁT CÁC BỆNH LÝ VỀ GAN” với nội dung cụ thể như sau:

Miễn phí công khám

Giảm 5% tiêm ngừa vắc xin Viêm gan B

Giảm 10% xét nghiệm tầm soát

Giảm 50% siêu âm đo độ đàn hồi gan

Thời gian: Từ ngày 23/7 đến ngày 29/7/2024

Quý khách hàng quan tâm Chương trình vui lòng nhắn tin Fanpage Bệnh viện hoặc liên hệ Hotline CSKH 0933.02.9999 để được tư vấn cụ thể về chương trình.

—————————–

Bệnh viện Đồng Nai -2

Địa chỉ: Số 2 Đồng Khởi, P. Tam Hòa, Biên Hòa, Đồng Nai

Hotline CSKH: 0933 02 9999

#benhviendongnai2 #benhviendongnai #dongnai #benhvien #Lophoctiensan #bienhoa #viemgan #xơgan #ungthugan #gannhiemmo #Tamsoatungthu #tamsoat