XƠ GAN VÀ UNG THƯ GAN CÓ THỂ PHÁT HIỆN SỚM KHÔNG?

Ngày 29.07.2024

Qua Admin

Áp lực công việc ngày càng tăng khiến nhiều bạn trẻ có lối sống không lành mạnh, đặc biệt là thói quen ăn uống và sử dụng rượu bia. Lối sống này hình thành nên nhiều bệnh lý khác nhau, bao gồm các bệnh lý về gan. Trong đó, xơ gan và ung thư gan là 2 bệnh lý nguy hiểm nhất về gan đe dọa đến tính mạng của người bệnh. Trong bài viết dưới đây, cùng Bệnh viện Đồng Nai -2 tìm hiểu chi tiết về 2 căn bệnh này.

Xơ gan và ung thư gan

Tổng quan về xơ gan và ung thư gan

Ung thư gan là một trong những loại ung thư phổ biến và có tỷ lệ tử vong cao nhất tại Việt Nam. Bên cạnh đó, theo Tổ chức Y tế Thế giới, khoảng 5% dân số Việt Nam mắc bệnh xơ gan. Mặc dù thường gặp ở người lớn tuổi, nhưng cả hai bệnh này có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai.

Xơ gan: nguyên nhân và triệu chứng

Xơ gan là giai đoạn cuối của quá trình xơ hóa (tạo sẹo) ở gan do nhiều nguyên nhân khác nhau. Mỗi lần gan bị tổn thương, cơ thể sẽ cố gắng phục hồi, nhưng quá trình này tạo ra mô sẹo. Càng tổn thương kéo dài, càng nhiều mô sẹo hình thành.

Sự xơ hóa này làm giảm khả năng hoạt động bình thường của gan, cản trở dòng máu và làm chậm quá trình xử lý chất dinh dưỡng, hormone, thuốc, và độc tố. Nó cũng giảm sản xuất protein và các chất khác do gan tạo ra. Xơ gan giai đoạn cuối có thể đe dọa tính mạng.

Xơ gan là giai đoạn cuối của quá trình xơ hóa (tạo sẹo) ở gan

Nguyên nhân gây xơ gan

Viêm gan virus mãn tính là nguyên nhân phổ biến nhất gây xơ gan tại Việt Nam, đặc biệt viêm gan B và C. Tỷ lệ người mắc viêm gan B và C ở Việt Nam rất cao, với khoảng 10 triệu trường hợp mắc viêm gan B và 1 triệu trường hợp mắc viêm gan C.
Sử dụng rượu nhiều là nguyên nhân chính gây xơ gan. Rượu làm tổn thương tế bào gan gây ra gan nhiễm mỡ, viêm gan mạn tính và cuối cùng là xơ gan.
Viêm gan nhiễm mỡ do thừa cân, béo phì, gan nhiễm mỡ và tiểu đường type 2.
Sử dụng thuốc kê đơn và không kê đơn (như acetaminophen, thuốc kháng sinh, thuốc chống trầm cảm) có thể dẫn đến xơ gan.
Các ký sinh trùng như amip, sán lá gan và ký sinh trùng sốt rét có thể gây tổn thương gan.
Các bệnh như Wilson, thiếu alpha-1 antitrypsin, hemochromatosis, và các bệnh dự trữ glycogen có thể dẫn đến xơ gan.

Triệu chứng bệnh xơ gan

Triệu chứng xơ gan thay đổi theo giai đoạn bệnh. Ở giai đoạn đầu, người bệnh có thể không có triệu chứng rõ rệt hoặc các triệu chứng rất mơ hồ, dễ nhầm với các bệnh khác. Các dấu hiệu ban đầu thường gặp là:

Mệt mỏi, thiếu năng lượng
Chán ăn, không ngon miệng
Buồn nôn
Sốt nhẹ
Giảm cân không rõ nguyên nhân

Khi xơ gan tiến triển, các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn, bao gồm vàng da, vàng mắt, ngứa da, dễ bầm tím, bàn tay đỏ (bàn tay son),… Người bệnh có thể bị lú lẫn, giảm trí nhớ, thay đổi tính cách.

Ung thư gan: nguyên nhân và triệu chứng

Ung thư gan xảy ra khi các tế bào ung thư phát triển trong gan, gây tổn thương và làm gián đoạn chức năng bình thường của gan. Ung thư gan có hai loại chính:

Ung thư gan nguyên phát: Khi tế bào ung thư phát triển trực tiếp từ nhu mô gan. Các loại ung thư gan nguyên phát bao gồm ung thư tế bào gan (HCC), ung thư hỗn hợp (Cholangio hepatocarcinoma), ung thư gan xơ dẹt và ung thư tế bào đường mật trong gan.
Ung thư gan di căn: Khoảng 40% các khối u ác tính di căn đến gan, chủ yếu từ các cơ quan như ruột non, dạ dày, đường mật, tụy, đại tràng, và các cơ quan khác như thận, sinh dục, tuyến giáp, vú, phổi. Các tế bào ung thư di căn có thể tạo ra khối u mới trong gan và tiếp tục phát triển.

Ung thư gan xảy ra khi các tế bào ung thư phát triển trong gan

Nguyên nhân dẫn đến ung thư gan

Xơ gan: Khoảng 80% bệnh nhân ung thư gan có nền tảng xơ gan. Nguyên nhân xơ gan có thể là do viêm gan B, C kéo dài 20-40 năm hoặc do lạm dụng rượu và nhiễm sắc tố. Tuy nhiên, một số người mắc viêm gan B và C vẫn có thể phát triển ung thư gan mà không bị xơ gan.
Việc sử dụng thuốc tránh thai lâu dài có thể tạo u tuyến trong gan, dễ dẫn đến ung thư gan.
Sử dụng thực phẩm mốc như đỗ, lạc đã mốc chứa hoạt chất Aflatoxin có nguy cơ gây ung thư gan.

Mối quan hệ của xơ gan và ung thư gan

Khoảng 80% bệnh nhân ung thư gan nguyên phát có tiền sử xơ gan. Tình trạng tổn thương và xơ hoá gan kéo dài, không được phát hiện và điều trị sớm, làm suy giảm chức năng gan và tạo điều kiện cho tế bào ung thư phát triển. Mặc dù xơ gan và ung thư gan có mối liên hệ chặt chẽ, không phải mọi trường hợp xơ gan đều dẫn đến ung thư. Vì vậy, việc phát hiện và điều trị xơ gan kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa ung thư gan.

Xem thêm:

Bệnh van tim: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Những điều cần biết về bệnh hen phế quản (suyễn)

Xơ gan và ung thư gan có thể phát hiện sớm không?

Việc phát hiện sớm xơ gan và ung thư gan là hoàn toàn khả thi ngay từ giai đoạn đầu, trước khi xuất hiện các biến chứng nghiêm trọng, thông qua các biện pháp sau.

Phát hiện qua các triệu chứng

Ở giai đoạn đầu, xơ gan thường không có triệu chứng rõ ràng, nhưng khi gan bị tổn thương nghiêm trọng, các dấu hiệu như vàng da, vàng mắt, chướng bụng, rối loạn tiêu hóa, nôn ra máu, nước tiểu đậm màu, thay đổi chức năng tình dục ở nam giới và ngừng kinh nguyệt ở nữ giới có thể xuất hiện. Khám sức khỏe định kỳ là phương pháp hiệu quả để phát hiện sớm những bất thường về gan, từ đó có biện pháp điều trị kịp thời hoặc thay đổi lối sống để cải thiện tình trạng.

Khi xơ gan biểu hiện nặng sẽ có các triệu chứng rõ ràng

Phát hiện qua phương pháp tầm soát chuyên biệt

Dấu hiệu xơ gan thường không rõ ràng và dễ nhầm lẫn, vì vậy kiểm tra sức khỏe gan mật định kỳ 6 tháng/lần giúp phát hiện sớm bệnh hoặc những yếu tố nguy cơ tiến triển thành xơ gan. Việc này rất quan trọng để xác định phương án điều trị, ngăn ngừa xơ hóa và giảm nguy cơ ung thư gan.

Người bệnh có thể thực hiện các xét nghiệm sau để bác sĩ chẩn đoán chính xác tình trạng gan, từ đó chỉ định tầm soát ung thư gan và điều chỉnh lối sống để ngừng tiến triển bệnh:

Các xét nghiệm như xét nghiệm máu (men gan, dấu ấn ung thư gan).
Siêu âm bụng (kiểm tra nhu mô gan, khối u nghi ngờ).
Đo độ đàn hồi nhu mô gan (đánh giá mức độ xơ hóa, nhiễm mỡ).
Chụp CT bụng (phát hiện khối u nhỏ chưa thấy qua siêu âm).

Cách phòng tránh bệnh xơ gan và ung thư gan

Để phòng ngừa xơ gan và ung thư gan, cần:

Hạn chế bia rượu, tránh lạm dụng cồn.
Tiêm ngừa vaccine viêm gan B và kiểm tra sức khỏe định kỳ.
Tránh sử dụng chung đồ dùng cá nhân, kim tiêm, và quan hệ tình dục an toàn.
Ăn uống lành mạnh, hạn chế thực phẩm dầu mỡ và nhiều đường để giảm nguy cơ gan nhiễm mỡ.
Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày.
Tránh thức khuya, làm việc quá sức mà không nghỉ ngơi.
Kiểm tra sức khỏe tổng quát mỗi 6 tháng.

Nhằm nâng cao công tác chăm sóc sức khỏe cho người dân trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, Bệnh viện Đồng Nai -2 tổ chức Chương trình “TẦM SOÁT CÁC BỆNH LÝ VỀ GAN” với nội dung cụ thể như sau:

Miễn phí công khám

Giảm 5% tiêm ngừa vắc xin Viêm gan B

Giảm 10% xét nghiệm tầm soát

Giảm 50% siêu âm đo độ đàn hồi gan

Thời gian: Từ ngày 23/7 đến ngày 29/7/2024

Quý khách hàng quan tâm Chương trình vui lòng nhắn tin Fanpage Bệnh viện hoặc liên hệ Hotline CSKH 0933.02.9999 để được tư vấn cụ thể về chương trình.