Theo thống kê của Bộ Y tế, khoảng 1 triệu người ở Việt Nam hiện đang mắc virus HVC. Virus này, cùng với virus HBV và rượu, là nguyên nhân hàng đầu gây viêm gan mãn tính, xơ gan và ung thư gan. Viêm gan C thường không có triệu chứng rõ ràng, hơn 90% bệnh nhân không nhận ra mình bị nhiễm bệnh. Cộng đồng cần trang bị các kiến thức về viêm gan C, bao gồm dấu hiệu, nguyên nhân, phương pháp chẩn đoán, điều trị và cách phòng ngừa một cách hiệu quả.

Thông tin cơ bản về bệnh viêm gan C 

Viêm gan C, một trong những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, đang thu hút sự quan tâm ngày càng lớn từ cộng đồng y tế và cả dân cư. Hiểu rõ về căn bệnh này giúp mọi người nhận biết dễ dàng hơn các dấu hiệu cũng như nguy cơ tiềm ẩn mà nó có thể mang lại.

Viêm gan C là gì? 

Viêm gan C là tình trạng nhiễm trùng gan do viêm gan siêu vi C (HCV) gây ra, làm cho tế bào gan bị viêm và chức năng gan bị rối loạn. Theo thời gian dài, bệnh có thể dẫn đến tổn thương xơ gan vĩnh viễn, gây ra xơ gan và ung thư gan, biến chứng nguy hiểm khác, thậm chí là tử vong.

Phân loại bệnh  

Phân loại chính xác tình trạng viêm gan siêu vi C là cách bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Bệnh viêm gan C có thể xuất hiện ở hai giai đoạn chính:

• Viêm gan C cấp tính: Đây là tình trạng nhiễm trùng ngắn hạn sau khi virus xâm nhập cơ thể, kéo dài khoảng 6 tháng. Một số trường hợp (15-25%) tự khỏi mà không cần điều trị đặc biệt, nhưng hầu hết các trường hợp cuối cùng trở thành mãn tính.
• Viêm gan C mãn tính: Đây là tình trạng nhiễm trùng kéo dài hơn 6 tháng. Nếu không được điều trị, bệnh có thể tồn tại suốt đời và gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như suy chức năng gan, xơ gan, ung thư gan và nguy cơ tử vong. 

Dấu hiệu nhận biết bệnh 

Dấu hiệu nhận biết bệnh có thể đa dạng và không đồng nhất. Tùy theo tình trạng virus HBV, các biểu hiện ban đầu thường nhẹ nhàng như mệt mỏi đến những biểu hiện nghiêm trọng như suy gan.

• Viêm gan C cấp tính: Người bệnh cảm thấy sốt nhẹ, buồn nôn, mệt mỏi, chán ăn, vàng da, nước tiểu đậm, phân nhạt, đau bụng phía trên bên phải và đau khớp. Triệu chứng kéo dài từ 2 đến 12 tuần sau nhiễm.
• Viêm gan C mãn tính: Virus tồn tại bên trong cơ thể nhưng không có triệu chứng rõ ràng suốt nhiều năm. Đa số không cảm thấy dấu hiệu cho đến khi kiểm tra máu định kỳ. Có thể dẫn đến suy chức năng gan, mệt mỏi, chán ăn, giảm cân, ngứa da, sưng phù chân, sưng cổ, chảy máu tiêu hóa, và khối u gan.

Tổng quan về bệnh viêm gan C

Viêm gan C – Nguyên nhân do đâu? 

Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến bệnh viêm gan C là do virus HCV gây ra. HCV là một loại virus đa hình thái kiểu gen, với 6 kiểu gen chính được xác định từ 1 đến 6. Ở Việt Nam, người bệnh chủ yếu mắc kiểu gen 1, sau đó là gen 6, 2 và 3. Các phác đồ điều trị sẽ thay đổi tùy theo kiểu gen của virus.

Viêm gan C lây không? Và lây qua đường nào? 

Theo thống kê, bệnh viêm gan siêu vi C bị lây nhiễm thường thấy qua đường máu. Người bệnh có thể vô tình tiếp xúc những dụng cụ chưa được vô trùng kỹ lưỡng, bao gồm:  dụng cụ tiêm chính ma túy (kim tiêm, garô, ống hút), dụng cụ xăm hoặc xỏ lỗ tai, các dụng cụ y tế (bơm kim tiêm) không được khử trùng đúng cách.

Virus HCV cũng có thể lây truyền qua đường tình dục và từ mẹ sang con, nhưng ít phổ biến hơn. Không có nghiên cứu chứng minh viêm gan C có thể lây truyền qua thức ăn, nước uống, hoặc tiếp xúc thông thường như ôm, hôn, hoặc sử dụng chung đồ ăn và thức uống, tuy nhiên không đồng nghĩa không có khả năng xảy ra.

Bệnh viêm siêu vi gan C lây qua 3 đường chính

Xem thêm: Viêm gan c có lây qua đường ăn uống không?

Biến chứng của bệnh viêm gan C 

Biến chứng của viêm gan C không chỉ ảnh hưởng đến gan mà còn có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm và kéo theo các vấn đề sức khỏe khác trong cơ thể. Các biến chứng ấy sẽ phát triển dần theo thời gian nếu không được can thiệp y tế kịp thời. 

Xơ gan 

Xơ gan là kết quả của viêm gan kéo dài, khiến gan trải qua quá trình tổn thương và thay thế mô bị hỏng bằng mô sẹo, dần dần làm gan trở nên cứng và xơ hóa. Theo WHO, khoảng 15-30% người mắc viêm gan mãn tính sẽ phát triển thành xơ gan trong vòng 20 năm. Biểu hiện của xơ gan phụ thuộc vào giai đoạn bệnh và có thể bao gồm sự suy giảm hoặc mất chức năng của tế bào gan cùng với tăng áp lực trong mạch cửa gan. Các dấu hiệu nặng có thể bao gồm nôn ra máu, chảy máu khó kiểm soát, nhiễm trùng bụng, hôn mê và có thể dẫn đến tử vong do các biến chứng này.

Suy gan 

Suy gan phát triển từ xơ gan do virus HCV khi không được can thiệp kịp thời. Các mô sẹo do virus gây ra sẽ ngày càng tiến triển theo thời gian, ảnh hưởng đến chức năng gan và gây ra suy gan. Triệu chứng của suy gan thường bao gồm da và mắt bị vàng, tiểu ít, sưng phù ở chân tay, cổ và thậm chí thay đổi tính cách. Để ngăn chặn hệ quả nghiêm trọng này, việc theo dõi và điều trị bệnh đúng cách là cực kỳ quan trọng để bảo vệ sức khỏe gan và tổng thể của cơ thể.

Ung thư gan 

Ung thư gan có liên quan mật thiết đến virus HVC, được xác định là một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh này. Nguy cơ phát triển ung thư gan ở những người mắc xơ gan do HCV cao hơn so với người mắc xơ gan do rượu. Nếu người đã mắc bệnh có lối sống nghiện rượu, nguy cơ này càng tăng lên đáng kể.

Các biến chứng khác 

Ngoài việc tấn công và gây hại cho gan, viêm gan C còn đồng thời ảnh hưởng đến các bộ phận và hệ thống khác trong cơ thể như thận, gây tê, ngứa, đau do tổn thương dây thần kinh, đau khớp, da mẩn đỏ, và loét. Nếu để lâu dài, viêm gan siêu vi C còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh khác như đái tháo đường, trầm cảm… 

Biến chứng viêm gan siêu vi C ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người bệnh

Bệnh viêm gan C có chữa được không? 

Bệnh viêm gan C có khả năng điều trị, nhưng kết quả của liệu pháp phụ thuộc vào tiến triển của bệnh và tình trạng sức khỏe của người bệnh.

• Viêm gan C cấp tính (bắt đầu dưới 6 tháng) thường có thể chữa khỏi hoàn toàn. Một số bệnh nhân sau khi phát hiện có thể tự chữa khỏi nhờ hệ miễn dịch kháng virus. Bệnh nhân cần tăng cường hệ miễn dịch để chống lại viêm gan siêu vi C ở dạng cấp tính trước khi nó trở thành mạn tính.
• Viêm gan C mạn tính đòi hỏi quá trình điều trị phức tạp dưới sự hướng dẫn của chuyên gia y tế. Việc chữa trị thành công là khả thi nếu bệnh được phát hiện sớm và không gặp biến chứng. 

Chẩn đoán và cách điều trị bệnh viêm gan C 

Bệnh viêm gan C đòi hỏi sự chuẩn đoán chính xác và phương pháp điều trị đặc biệt bởi những chuyên gia trong ngành. Các phương pháp trên bao gồm:

Xét nghiệm chuẩn đoán viêm gan C 

Xét nghiệm huyết thanh là phương pháp chẩn đoán bệnh chính xác nhất, hỗ trợ bác sĩ phân loại virus viêm gan A, viêm gan B, viêm gan C, kiểm tra người bệnh có kháng thể chống HCV trong cơ thể hay không. Bởi những kháng thể này thường xuất hiện sau khoảng 12 tuần kể từ lúc nhiễm virus.

Nếu kết quả cho thấy có kháng thể chống HCV, người bệnh có thể đã bị nhiễm virus. Bác sĩ có thể yêu cầu thêm xét nghiệm khác như đo lượng ARN virus HCV trong máu (xét nghiệm HCV-RNA) để xác định mức độ nhiễm virus và loại gen virus HCV.

Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy viêm gan C đã trong giai đoạn mãn tính hoặc có dấu hiệu tổn thương gan, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện thêm các xét nghiệm khác như xem chức năng gan, siêu âm gan, đo độ đàn hồi gan hay sử dụng cắt lớp hoặc cộng hưởng từ gan để phát hiện u gan.

Bài viết tham khảo: Xét nghiệm viêm gan b bao nhiêu tiền?

Phương pháp điều trị bệnh viêm gan C 

Phương pháp điều trị viêm gan C phổ biến nhất là sử dụng thuốc kháng virus. Loại thuốc và thời gian điều trị sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như kiểu gen HCV, tình trạng tổn thương gan, tình trạng y tế khác và liệu pháp trước đó. 

Các loại thuốc kháng virus có tác động trực tiếp (DAAs) như Sofosbuvir, Ledipasvir, Daclatasvir, Elbasvir, Grazoprevir, Velpatasvir… Những loại thuốc này có khả năng loại bỏ hoàn toàn virus HVC khỏi cơ thể và ngăn ngừa tổn thương gan. Thời gian điều trị trung bình với DAAs là 12 tuần, có thể kéo dài đến 24 tuần đối với một số trường hợp. Sử dụng DAAs có thể kết hợp hoặc không kết hợp với Ribavirin, tùy vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân.

Trong trường hợp biến chứng nghiêm trọng do đã trong gian đoạn mãn tính, bác sĩ khuyến nghị phẫu thuật ghép gan. Đây là phương pháp thay thế một phần hoặc toàn bộ lá gan bị tổn thương bằng gan từ người khác.

Song song quá trình điều trị, người bệnh cần kết hợp với chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh. Bổ sung thực phẩm giàu chất dinh dưỡng như hạt, đậu, cá, thịt gà, rau xanh, trái cây cùng việc hạn chế thức ăn nhanh, dầu mỡ, nội tạng động vật, thịt đỏ, bia, rượu và hút thuốc lá giúp giảm gánh nặng cho gan và tăng cường sức khỏe.

Lưu ý rằng bệnh vẫn có khả năng tái năng. Chính vì vậy, kể cả khi khỏi bệnh, người bệnh cần tuân thủ các biện pháp phòng ngừa để ngăn nhiễm trùng tái phát.

Thuốc kháng sinh là phương pháp điều trị bệnh phổ biến nhất

Những lưu ý cần biết cho người bị viêm gan C 

Ngoài việc tuân thủ theo phác đồ điều trị do bác sĩ chỉ định, người bệnh cần xây dựng chế độ dinh dưỡng và duy trì lối sống khoa học phù hợp. Các nhóm thực phẩm người bệnh cần bổ sung trong thực đơn bao gồm: các loại cá giàu omega 3; các thực phẩm giàu protein lành mạnh; các sản phẩm từ sữa; ngũ cốc nguyên hạt; chất béo không bão hòa, các loại hạt, trái cây, rau xanh chứa nhiều dinh dưỡng, vitamin và chất xơ.

Bên cạnh những thực phẩm có lợi cho sức khỏe, người bệnh cũng nên kiêng các thực phẩm sau: thực phẩm nhiều muối, nhiều đường, nhiều gia vị kích thích, giàu sắt; đồ uống có cồn, nội tạng động vật và thực phẩm sống.

Tuyệt đối tuân thủ lộ trình điều trị của bác sĩ, không nên tự thêm liều lượng vào đơn thuốc. Đặc biệt, người bệnh cần tránh sử dụng Acetaminophen, thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), thuốc ngủ hoặc an thần để đảm bảo sức khỏe gan của bạn được bảo vệ tốt nhất.

Cách chủ động phòng ngừa viêm gan C

Phương pháp ngăn ngừa viêm gan C hiệu quả nhất là tiêm vắc xin phòng viêm gan. Đến Bệnh viện Đồng Nai -2 để được tư vấn và tiêm vắc xin phù hợp dựa trên độ tuổi và yêu cầu cụ thể của từng người.

Hiểu rõ về cách lây nhiễm và thực hiện những hành động phòng ngừa hiệu quả, người bệnh có thể giảm nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe của bản thân cũng như cộng đồng. Các biện pháp ngăn ngừa lây nhiễm viêm gan siêu vi C bao gồm:

• Quan hệ tình dục an toàn bằng cách sử dụng biện pháp bảo vệ.
• Tuyệt đối không dùng chung vật dụng cá nhân.
• Tránh tiếp xúc trực tiếp với máu, đặc biệt là các nhân viên y tế và trong ngành xét nghiệm.
• Đến các cơ sở y tế, tiệm xăm hình, xỏ khuyên uy tín, những nơi sẽ không tái sử dụng kim tiêm, tiêm bơm.
• Xây dựng thực đơn khoa học, duy trì lối sống lành mạnh, tránh các chất độc hại cho gan như thuốc lá, rượu bia. 
• Thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Chủ động khám sức khỏe định kỳ để phòng ngừa viêm siêu vi C

Viêm gan C là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh gan mãn tính. Nếu có nghi ngờ hoặc phát hiện triệu chứng bất thường trên cơ thể, chủ động đến cơ sở y tế kiểm tra và chẩn đoán để bảo vệ sức khỏe gan. Liên hệ Bệnh viện Đồng Nai -2 qua hotline 0933 02 9999 hoặc gửi email đến địa chỉ benhviendongnaib@benhviendongnai.com.vn để đặt lịch khám, xét nghiệm và tiêm vắc xin phòng viêm gan tại Bệnh viện Đồng Nai -2 sớm nhất.