Viêm đường tiết niệu là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách chữa bệnh

Viêm đường tiết niệu gây các triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống sinh hoạt hàng ngày. Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí gây tử vong. Nhận diện các dấu hiệu của bệnh lý và đến thăm khám tại khoa Ngoại tiết niệu của Bệnh viện Đồng Nai -2 để sớm được các bác sĩ chuyên môn đưa ra các biện pháp điều trị kịp thời.

Viêm đường tiết niệu là gì? 

Viêm đường tiết niệu (urinary tract infection) là tình trạng nhiễm trùng có thể xảy ra ở bất kỳ phần nào của hệ tiết niệu, bao gồm thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo. Đa số các trường hợp nhiễm trùng đường tiết niệu thường xuất phát từ cơ quan tiết niệu dưới, bao gồm bàng quang và niệu đạo.

Viêm đường tiết niệu có thể được phân loại theo một số tiêu chí khác nhau:

• Phân loại theo vị trí: Bao gồm viêm tiết niệu trên (bể thận cấp, mạn tính, ngược chiều, áp xe thận, thận ứ mủ) và viêm tiết niệu dưới (viêm bàng quang, viêm niệu đạo, viêm tinh hoàn, viêm tiền liệt tuyến)
• Phân loại theo diễn biến: Bao gồm viêm tiết niệu không biến chứng và nhiễm trùng đường tiết niệu biến chứng; thường thấy ở những người có vấn đề hệ tiết niệu, sử dụng catheter, hay có rối loạn thần kinh bài tiết, thường cần điều trị tại bệnh viện.
• Phân loại theo độ tái phát: Bao gồm viêm tiết niệu đơn lẻ, viêm tiết niệu tái phát, viêm tiết niệu tái diễn.

Viêm tiết niệu là vấn đề y tế phổ biến mà nhiều phụ nữ và đàn ông gặp phải

Nguyên nhân gây ra bệnh viêm đường tiết niệu 

Khoảng 95% trường hợp viêm đường tiểu do vi khuẩn bướu nhiễm từ niệu đạo vào bàng quang (trong đó có 80% do Escherichia coli – E.coli). Một phần nhỏ (5%) có thể do vi khuẩn xâm nhập qua máu. Vi khuẩn E.coli thường sinh sống trong đường ruột, cũng có thể tìm thấy ở da gần hậu môn và có khả năng xâm nhập vào đường tiết niệu nếu vệ sinh không đúng cách.

Nguyên nhân gây bệnh viêm đường tiết niệu ở nam giới tiêu biểu như:

• Vi khuẩn E.coli là nguyên nhân phổ biến.
• Thiếu vệ sinh vùng sinh dục, quy đầu và da quy đầu đúng cách dẫn đến viêm.
• Quan hệ tình dục thô bạo, chấn thương dương vật, gây kích thích niệu đạo dẫn đến viêm niệu đạo.
• Sỏi, phì đại tuyến tiền liệt, bàng quang thần kinh, hẹp niệu quản, hẹp niệu đạo…

Nguyên nhân gây bệnh viêm tiết niệu ở nữ giới:

• Thói quen vệ sinh không đúng cách, nhịn tiểu quá lâu, vệ sinh cá nhân không sạch sẽ.
• Quan hệ tình dục không an toàn.
• Sử dụng băng vệ sinh kém chất lượng hoặc không đổi băng trong kỳ kinh nguyệt đúng cách.
• Sỏi đường tiết niệu, bàng quang thần kinh, hẹp niệu quản, thai kỳ…

Dấu hiệu viêm đường tiết niệu giúp bạn dễ nhận biết? 

Viêm đường tiết niệu có thể dễ dàng nhận biết thông qua một số dấu hiệu trên cơ thể mà ta đôi khi không chú ý đến. Các dấu hiệu ấy bao gồm:

• Cảm giác đau rát hoặc buốt khi đi tiểu.
• Cảm giác buồn tiểu thường xuyên nhưng lượng nước tiểu ít, đi tiểu lắt nhắt và tiểu không hết
• Nước tiểu đục hoặc có mùi hôi.
• Đau ở vùng bụng dưới hoặc hông lưng do nhiễm trùng lan rộng lên thận.
• Cảm giác sốt và cảm thấy mệt mỏi do nhiễm trùng lan rộng đến thận hoặc bể thận.

Nhận biết viêm tiết niệu sớm để can thiệp y tế kịp thời

Viêm đường tiết niệu có tự khỏi không? 

Trong giai đoạn mãn tính của viêm đường tiết niệu thường không có các triệu chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu không điều trị đúng cách, bệnh có thể trở nên khó chữa. Khi bệnh chuyển sang giai đoạn cấp, người bệnh có thể gặp phải sốt cao, cảm thấy mệt mỏi, tiểu buốt, và nước tiểu kèm theo máu và mủ.

Người bệnh phải sớm được chẩn đoán và có các biện pháp can thiệp y tế kịp thời vì bệnh này không thể tự khỏi. Trong quá trình điều trị, bác sĩ và thân nhân cần phải chăm sóc tâm lý cho bệnh nhân, vì nếu tâm lý người bệnh không ổn định có thể làm tăng nguy cơ biến chứng nghiêm trọng, thậm chí gây ra nhiễm trùng máu và tử vong.

Trong trường hợp thai phụ mắc viêm đường tiết niệu, thai nhi cần được chăm sóc đặc biệt vì nguy cơ sơ sinh thấp cân, yếu đuối hoặc các vấn đề bẩm sinh là rất cao. Đồng thời ở người lớn, bệnh này có thể gây vô sinh, sinh non hoặc sẩy thai. 

Biến chứng thường gặp của viêm đường tiết niệu 

Biến chứng của viêm đường tiết niệu có thể đe dọa tính mạng người bệnh nếu không được can thiệp kịp thời. Trong những trường hợp phức tạp có thể gây ra các vấn đề lớn như viêm nhiễm chủ mô thận, tổn thương niệu quản, hoặc thậm chí suy thận và cần phải thực hiện cắt bỏ thận trong một số tình huống.

Nếu không điều trị hiệu quả, vi khuẩn từ đường tiết niệu có thể lan sang huyết trùng, gây sốc nhiễm trùng và đe dọa tính mạng. Viêm đường tiết niệu ở nam giới có thể phức tạp hơn, dẫn đến các biến chứng như áp-xe tiền liệt tuyến, viêm tinh hoàn, và tăng nguy cơ vô sinh. 

Ở phụ nữ mang thai, viêm đường tiết niệu có thể gây ra các vấn đề nguy hiểm như nhiễm trùng ối, nhiễm trùng bào thai, và đe dọa đến sức khỏe của cả mẹ và thai nhi, có thể dẫn đến vỡ ối sớm hoặc sinh non. 

Can thiệp y tế kịp thời sẽ tránh các biến chứng nghiêm trọng

Xem thêm: Viêm đường tiết niệu có tự khỏi không? Bao lâu thì khỏi?

Phương pháp điều trị viêm đường tiết niệu 

Muốn điều trị bệnh viêm đường tiết niệu hiệu quả thì cần phải tuân thủ đúng lộ trình của các bác sĩ chuyên môn. Các liệu pháp hiện đại được nhiều bác sĩ, chuyên gia áp dụng bao gồm:

• Thuốc kháng sinh:

Thuốc kháng sinh là phương pháp được nhiều bác sĩ sử dụng để điều trị viêm đường tiết niệu. Đối với các triệu chứng nhẹ do viêm niệu đạo, bác sĩ thường kê đơn kháng sinh uống trong khoảng 5 đến 7 ngày. Trong trường hợp người bệnh phát sốt, cảm thấy rét run hoặc có dấu hiệu của viêm huyết, cần nhập viện để tiêm kháng sinh trực tiếp vào tĩnh mạch.

• Nuôi cấy vi khuẩn

Nuôi cấy vi khuẩn là cách bác sĩ tìm được đúng sinh phù hợp với vi khuẩn gây bệnh. Phương án này chỉ được chỉ định khi bệnh tái phát nhiều lần, hoặc người bệnh gặp vấn đề dị dạng niệu đạo hoặc đang sử dụng ống tiểu.

• Thuốc uống có tính sát trùng

Ngoài việc sử dụng kháng sinh, bác sĩ có thể kê thêm các loại thuốc uống có tính sát trùng trên đường tiểu để hỗ trợ quá trình diệt khuẩn. Tuy nhiên, hiệu quả của những loại thuốc này vẫn còn đang được nghiên cứu rõ hơn.

• Phẫu thuật

Khi không thể kiểm soát được tình trạng viêm nhiễm hoặc có biến chứng tại thận như nang thận, viêm thận, hoặc áp xe thận, các vấn đề dị tật về hệ niệu, bác sĩ sẽ tiến hành can thiệp phẫu thuật để tránh viêm tái phát và nguy cơ biến chứng nghiêm trọng hơn.

Các phương pháp hỗ trợ điều trị viêm đường tiết niệu 

Người bệnh cần kết hợp một số phương pháp hỗ trợ để giảm triệu chứng và tăng cường quá trình điều trị viêm đường tiết niệu. Các liệu pháp ấy bao gồm:

Uống nhiều nước trong ngày 

Uống nhiều nước giúp kích thích quá trình tạo nước tiểu, từ đó loại bỏ vi khuẩn qua đường tiểu. Nước râu ngô, với khả năng lợi tiểu, là phương pháp dân gian truyền thống phổ biến trong điều trị viêm tiết niệu.

Bổ sung vitamin C 

Vitamin C là chất có khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp tăng cường hệ miễn dịch và ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu. Người bệnh khi dùng sản phẩm chứa vitamin C sẽ tăng cường độ axit, tạo môi trường kháng vi khuẩn, hạn chế sự phát triển của vi khuẩn gây hại và ngăn chặn sự lan truyền của nhiễm trùng.

Duy trì thói quen vệ sinh sạch sẽ 

Một trong những nguyên nhân viêm đường tiết niệu là thói quen sinh hoạt vệ sinh không đúng cách. Vì vậy, người bệnh cần phải sửa thói quen xấu này qua việc không nhịn tiểu quá lâu. Khi đi vệ sinh, đặc biệt là phụ nữ, nên lau từ phía trước ra phía sau thay vì ngược lại, giúp giảm nguy cơ vi khuẩn từ hậu môn lây lan lên niệu đạo.

Thói quen vệ sinh khi quan hệ tình dục 

Tránh quan hệ tình dục khi đã mắc bệnh. Đi tiểu trước và sau quan hệ tình dục để loại bỏ vi khuẩn. Dành thời gian vệ sinh kỹ bộ phận sinh dục, đặc biệt là bao quy đầu ở nam giới và vùng kín ở nữ giới trước và sau khi quan hệ.

Bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết 

Một số loại trái cây thực phẩm tự nhiên chứa các chất dinh dưỡng hỗ trợ điều trị viêm đường tiết niệu và tăng cường sức khỏe mà người bệnh nên ăn. 

• Quả nam việt quất chứa đường D-Mannose giúp ngăn chặn vi khuẩn bám vào đường tiết niệu. Polyphenol trong nam việt quất có tác dụng chống viêm và kháng khuẩn.
• Tỏi có tính kháng viêm mạnh mẽ, giúp ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn trong đường tiết niệu.
• Quả họ cam, quýt chứa nhiều vitamin C, tăng cường hệ miễn dịch và giúp cơ thể chống lại vi khuẩn.

Cách phòng ngừa viêm đường tiết niệu

Bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa viêm tiết niệu, bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh và cải thiện sức khỏe của mình. Một số chiến lược phòng ngừa hữu ích mà nhiều người có thể tuân theo:

• Uống đủ lượng nước hàng ngày (khoảng 2-2,5 lít), giúp kích thích thận sản xuất nước tiểu, loại bỏ vi khuẩn và giảm nguy cơ nhiễm trùng ngược dòng.
• Vệ sinh cơ quan sinh dục đúng cách giúp ngăn chặn vi khuẩn xâm nhập và phát triển, đặc biệt phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt. 
• Người có tiền sử sỏi thận hoặc tiểu niệu cần kiểm tra và tầm soát nhiễm trùng tiểu thường xuyên để phát hiện sớm và can thiệp kịp thời.
• Khi phát hiện bị viêm đường tiết niệu, đến Bệnh viện Đồng Nai -2 thăm khám để có phương pháp điều trị đúng và triệt để, ngăn ngừa tái phát bệnh sau này.

Điều trị và phòng ngừa đúng cách giảm nguy cơ mắc bệnh viêm tiết niệu

Viêm đường tiết niệu có thể được ngăn ngừa và điều trị hiệu quả nếu người bệnh nhận biết và chủ động thăm khám sớm. Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc mà tuân thủ chỉ định của bác sĩ. Hãy tìm sự tư vấn y tế chuyên nghiệp tại Bệnh viện Đồng Nai – 2 để có điều trị an toàn và hiệu quả nhất. Để đặt lịch khám với các chuyên gia đầu ngành tại Bệnh viện Đồng Nai – 2, quý khách có thể đặt hẹn qua số hotline 0933 02 9999 hoặc gửi email đến benhviendongnaib@benhviendongnai.com.vn.