TÌM HIỂU VỀ BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH (COPD)

1. Định nghĩa:

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là tình trạng viêm mạn tính ở niêm mạc đường hô hấp, dẫn đến giảm chức năng thông khí của phổi. Người bệnh thường gặp khó khăn khi thở do đường thở bị hẹp và có thể trải qua các đợt cấp làm tình trạng bệnh nặng thêm.

2. Triệu chứng thường gặp

– Khó thở,mệt mỏi, đặc biệt khi tham gia các hoạt động thể lực.

– Thở khò khè và cảm giác tức ngực.

– Ho khạc đàm kéo dài.

– Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng rầm rộ hơn, người bệnh có thể vào các đợt cấp, khó thở nhiều có thể dẫn đến tử vong nếu không được xử trí kịp

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) thường khởi phát với những triệu chứng âm thầm, dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý hô hấp khác

Rất nhiều người bệnh thường chủ quan với những triệu chứng ban đầu này, dẫn đến tình trạng khó thở trở nên nghiêm trọng hơn, thậm chí xảy ra cả khi nghỉ ngơi. Vì vậy, việc phát hiện sớm và có can thiệp kịp thời là rất cần thiết để quản lý hiệu quả bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.

3. Nguyên nhân của COPD là gì?

– Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) chủ yếu do các yếu tố môi trường tác động, trong đó khói thuốc lá là nguyên nhân chính, chiếm trên 90% số ca mắc bệnh. Các yếu tố ô nhiễm khác như khói bụi, khí thải từ phương tiện giao thông và khí độc từ hoạt động công nghiệp cũng có thể là nguyên nhân gây bệnh.

– Ngoài ra, các yếu tố nội tại như sự thiếu hụt hoặc bất thường trong gen, như thiếu hụt enzyme alpha 1 antitrypsin do đột biến gen, cũng đóng vai trò quan trọng trong sự hình thành COPD.

4. Chẩn đoán bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

– COPD được chẩn đoán chủ yếu dựa vào tiền sử có hút thuốc lá hay tiếp xúc môi trường khói bụi kéo dài, có các triệu chứng nghi ngờ và khẳng định bằng đo chức năng hô hấp.

– Đo chức năng hô hấp qua hô hấp ký là phương pháp chính để chẩn đoán và đánh giá mức độ nặng của bệnh. Xét nghiệm này cung cấp thông tin chi tiết về lưu lượng khí lưu thông trong phổi và phế quản, thực hiện đơn giản, không gây đau đớn và an toàn cho người bệnh.

5. Phương pháp điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính

– Đến nay, vẫn chưa có phương pháp điều trị nào có thể hoàn toàn chữa khỏi COPD. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân nghiêm túc tuân thủ các hướng dẫn điều trị, họ có khả năng kiểm soát tình trạng bệnh hiệu quả hơn, từ đó giảm thiểu số lần vô đợt cấp và nhập viện, giảm biến chứng, cải thiện chất lượng sống và làm chậm tiến triển của bệnh.

6. Bệnh COPD có nguy hiểm không? Biến chứng bệnh COPD

– Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) hiện là nguyên nhân tử vong đứng thứ tư trên toàn cầu. Một số biến chứng có thể gặp ở bệnh nhân COPD:

   6.1. Tràn khí màng phổi

– Trong bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), đường dẫn khí bị tắc nghẽn kéo dài khiến không khí hít vào không thể thoát hết ra ngoài, gây tích tụ khí trong phế nang. Tình trạng này làm phế nang phình to, thành mỏng dần và dễ vỡ, dẫn đến nguy cơ tràn khí vào khoang màng phổi.

   6.2. Bệnh tim

– Khoảng 20-70% bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) có nguy cơ bị suy tim. Suy tim phải là một biến chứng thường gặp ở bệnh nhân COPD giai đoạn muộn. Những người có cả COPD và suy tim phải được gọi là tâm phế mạn, làm cho việc điều trị trở nên khó khăn hơn.

  6.3. Giảm tuổi thọ

– Bệnh nhân COPD có tuổi thọ giảm, đặc biệt khi bệnh tiến triển nặng. Thống kê cho thấy đã có khoảng 30% tử vong do suy hô hấp, xấp xỉ 13% do suy tim, cùng các nguyên nhân khác như nhiễm trùng hô hấp, rối loạn nhịp tim, ung thư phổi và nhồi máu phổi.

   6.4. Tàn phế

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) có thể gây tàn phế nặng nề, theo tiêu chuẩn đánh giá của Tổ chức Y tế Thế giới. Hai khía cạnh chính của tàn phế trong COPD bao gồm:

– Tàn phế hô hấp: Khó thở kéo dài và đau nhức cơ làm giảm khả năng vận động, khiến người bệnh gặp khó khăn trong các hoạt động hàng ngày.

– Tàn phế về mặt xã hội: Người bệnh thường cảm thấy bị cô lập, phụ thuộc vào người khác trong sinh hoạt, dẫn đến tình trạng trầm cảm và chất lượng cuộc sống suy giảm. Khoảng 60% bệnh nhân cần thở oxy dài hạn và phải nằm tại chỗ từ 16-18 giờ mỗi ngày, làm tăng nguy cơ trầm cảm và khiến người bệnh ngày càng cảm thấy bất lực.

Khi nào người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính cần đi bác sĩ?

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là một bệnh lý đường hô hấp mạn tính có tiến triển chậm, thường bị bỏ qua và phát hiện muộn. Đối tượng trên 40 tuổi, đặc biệt là người hút thuốc hoặc thường xuyên tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, nếu xuất hiện triệu chứng mệt mỏi, khó thở khi gắng sức, ho dai dẳng và khạc đờm kéo dài, nên đến cơ sở y tế để kiểm tra và chẩn đoán kịp thời.

7. Phòng ngừa và quản lý COPD mà bạn nên biết

Một số biện pháp quản lý bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hiệu quả gồm:

– Ngừng hút thuốc: Hút thuốc lá là nguyên nhân chính làm nặng bệnh. Tránh thuốc lá và các tác nhân gây kích ứng như khói bụi.

– Dùng thuốc theo hướng dẫn: Sử dụng các loại thuốc giãn phế quản dạng hít hoặc khí dung đúng cách giúp duy trì chức năng phổi và giảm triệu chứng.

– Tiêm phòng đầy đủ: Tiêm vắc xin cúm, phế cầu, covid và ho gà giúp ngăn ngừa các bệnh nhiễm khuẩn hô hấp và hạn chế đợt cấp COPD.

– Chế độ sinh hoạt lành mạnh: Duy trì cân nặng hợp lý, kết hợp với các bài tập thở (như thở chúm môi, thở bụng) sẽ cải thiện sức khỏe hô hấp và hỗ trợ kiểm soát bệnh tốt hơn.

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là một bệnh lý nguy hiểm, đòi hỏi sự kiểm soát liên tục và nghiêm ngặt. Ở mọi giai đoạn, bệnh nhân cần tuân thủ phác đồ điều trị theo chỉ định để giảm triệu chứng và làm chậm tiến triển của bệnh. Phát hiện và can thiệp sớm giúp cải thiện hiệu quả kiểm soát, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.