Viêm đường tiết niệu ở nữ: Nguyên nhân và cách phòng ngừa

Viêm đường tiết niệu (UTI) tiếp tục là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến và gây nhiều phiền toái cho phụ nữ trên toàn thế giới. Theo thống kê từ Bộ Y tế Việt Nam, ước tính có khoảng 50-60% phụ nữ trưởng thành từng mắc UTI ít nhất một lần trong đời. Vì vậy cần trang bị kiến thức và nắm các biện pháp phòng ngừa viêm đường tiết niệu ở nữ hiệu quả để bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống cho phái đẹp.

Viêm tiết niệu là gì?

Viêm đường tiết niệu ở nữ là gì ?

Viêm đường tiết niệu (UTI) là tình trạng nhiễm trùng hệ tiết niệu, phổ biến nhất ở phụ nữ với các dạng thường gặp là viêm bàng quang và niệu đạo. Thống kê từ Bộ Y tế Việt Nam cho thấy, có đến 50-60% phụ nữ trưởng thành từng mắc UTI, cho thấy đây là một vấn đề sức khỏe đáng lưu tâm. Bệnh gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như tiểu buốt, tiểu rắt, đau bụng dưới, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống, giấc ngủ và công việc của người bệnh. 

UTI có thể tái phát nhiều lần, gây mệt mỏi và lo lắng. Chi phí điều trị, nhất là các trường hợp biến chứng, cũng tạo gánh nặng tài chính. Nguy hiểm hơn, nếu không điều trị kịp thời, UTI có thể dẫn đến viêm thận, nhiễm trùng huyết, suy thận và gây rủi ro cho phụ nữ mang thai. Số lượng lớn ca bệnh đặt ra áp lực cho hệ thống y tế và ảnh hưởng đến năng suất lao động. Do đó, việc nâng cao nhận thức về UTI, tăng cường phòng ngừa và điều trị hiệu quả là rất cần thiết để giảm thiểu gánh nặng bệnh tật này.

Nguyên nhân bị viêm đường tiết niệu ở phụ nữ

Mặc dù vi khuẩn Escherichia coli (E. coli), thường trú trong đường tiêu hóa, được xác định là tác nhân gây bệnh hàng đầu. Nhưng các chuyên gia y tế chỉ ra rằng có nhiều yếu tố phức tạp góp phần làm tăng nguy cơ mắc UTI ở phụ nữ:

• Vệ sinh cá nhân sai cách: Thói quen vệ sinh vùng kín không đúng, tạo điều kiện cho vi khuẩn từ hậu môn xâm nhập vào niệu đạo.
• Ảnh hưởng của hoạt động tình dục: Quan hệ tình dục có thể đẩy vi khuẩn vào niệu đạo. Việc sử dụng một số biện pháp tránh thai như màng chắn cổ tử cung cũng liên quan đến nguy cơ UTI cao hơn.
• Thay đổi nội tiết tố ở các giai đoạn đặc biệt: Phụ nữ mang thai và phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh trải qua sự thay đổi nội tiết tố, làm thay đổi môi trường âm đạo và đường tiết niệu, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.
• Sử dụng sản phẩm vệ sinh phụ nữ chứa hóa chất mạnh: Các sản phẩm này có thể gây kích ứng niệu đạo và phá vỡ sự cân bằng tự nhiên của hệ vi sinh vùng kín.
• Thói quen nhịn tiểu: Việc nhịn tiểu thường xuyên làm tăng thời gian lưu trữ nước tiểu trong bàng quang, tạo cơ hội cho vi khuẩn sinh sôi và phát triển.
• Mắc các bệnh lý nền: Bệnh tiểu đường, sỏi thận, suy giảm hệ miễn dịch do các bệnh mãn tính hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch làm tăng tính nhạy cảm với nhiễm trùng.

Vi khuẩn xâm nhập qua lỗ niệu đạo là nguyên nhân bị viêm đường tiết niệu ở nữ

Viêm đường tiết niệu ở nữ có nguy hiểm không?

Mức độ nguy hiểm của bệnh phụ thuộc vào vị trí nhiễm trùng, mức độ nghiêm trọng và tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh. Dưới đây là những nguy cơ và biến chứng tiềm ẩn của viêm đường tiết niệu ở nữ:

• Viêm thận (Pyelonephritis): Các triệu chứng bao gồm đau lưng dữ dội (thường ở một bên), sốt cao, ớn lạnh, buồn nôn và nôn. Viêm thận cấp tính nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến tổn thương thận vĩnh viễn, suy thận cấp tính hoặc thậm chí nhiễm trùng huyết.
• Nhiễm trùng huyết (Sepsis): Trong những trường hợp nghiêm trọng, vi khuẩn từ đường tiết niệu có thể xâm nhập vào máu, gây ra tình trạng nhiễm trùng toàn thân đe dọa tính mạng. Nhiễm trùng huyết có thể dẫn đến sốc nhiễm trùng, suy đa tạng và tử vong.
• Tái phát nhiễm trùng: Phụ nữ đã từng bị viêm đường tiết niệu có nguy cơ tái phát cao.
• Hẹp niệu đạo: Trong một số trường hợp hiếm gặp, viêm nhiễm kéo dài có thể gây sẹo và hẹp niệu đạo, gây khó khăn khi đi tiểu.
• Ảnh hưởng đến thai kỳ: Viêm đường tiết niệu ở nữ khi mang thai có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như sinh non, tiền sản giật và nhiễm trùng ối, đe dọa sức khỏe của cả mẹ và bé.
• Tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác: Một số nghiên cứu cho thấy có mối liên hệ giữa nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát và tăng nguy cơ mắc một số bệnh lý khác.

Các dấu hiệu viêm đường tiết niệu ở phụ nữ

Nhận biết sớm các dấu hiệu của viêm đường tiết niệu ở nữ là rất quan trọng để có thể tìm kiếm sự chăm sóc y tế kịp thời và ngăn ngừa các biến chứng tiềm ẩn. Dưới đây là những triệu chứng thường gặp:

Tiểu buốt và tiểu rắt

Đây là một trong những dấu hiệu điển hình nhất của viêm đường tiết niệu ở nữ. Phụ nữ có thể cảm thấy đau rát, khó chịu hoặc nóng bỏng dọc niệu đạo khi đi tiểu. Cảm giác này có thể kéo dài trong và sau khi đi tiểu. Đồng thời, họ thường xuyên có cảm giác thôi thúc muốn đi tiểu (tiểu rắt) nhưng mỗi lần chỉ đi được một lượng nhỏ nước tiểu.

Đau bụng dưới và đau vùng thắt lưng

Cơn đau có thể xuất hiện ở vùng bụng dưới, ngay trên xương mu, hoặc lan ra vùng thắt lưng. Mức độ đau có thể khác nhau, từ âm ỉ đến dữ dội. Đây là dấu hiệu cho thấy tình trạng viêm đường tiết niệu ở nữ có thể đang ảnh hưởng đến bàng quang (đau bụng dưới). Hoặc thậm chí lan lên các bộ phận cao hơn của đường tiết niệu như thận (đau vùng thắt lưng). 

Đau bụng dưới và đau thắt lưng cũng là dấu hiệu viêm đường niệu đạo ở nữ

Nước tiểu có mùi hôi và màu sắc bất thường

Nước tiểu của phụ nữ bị viêm đường tiết niệu thường có mùi hôi khó chịu, thậm chí có thể có mùi khai nồng hoặc mùi amoniac. Màu sắc nước tiểu cũng có thể thay đổi, trở nên đục, có màu vàng đậm, màu hồng (do lẫn máu) hoặc có lẫn mủ. Sự thay đổi này là do sự hiện diện của vi khuẩn, các tế bào viêm và đôi khi cả máu trong nước tiểu.

Cảm giác mệt mỏi và sốt nhẹ

Trong một số trường hợp viêm đường tiết niệu ở nữ, đặc biệt là khi nhiễm trùng bắt đầu lan rộng. Người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, uể oải, thiếu năng lượng và có thể bị sốt nhẹ (thường dưới 38 độ C). Sốt là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang phản ứng với tình trạng nhiễm trùng.

Cảm giác buồn nôn và nôn

Đây là triệu chứng ít gặp hơn và thường xuất hiện khi tình trạng viêm đường tiết niệu ở nữ trở nên nghiêm trọng. Buồn nôn và nôn là phản ứng của cơ thể đối với tình trạng nhiễm trùng và viêm nhiễm. Tình trạng này, thường đi kèm với các triệu chứng khác như đau lưng dữ dội và sốt cao trong trường hợp viêm thận.

Cách chữa viêm đường tiết niệu ở nữ

Phương pháp điều trị chính cho viêm đường tiết niệu ở nữ là sử dụng thuốc kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Bác sĩ sẽ lựa chọn loại kháng sinh phù hợp dựa trên kết quả xét nghiệm nước tiểu và tình trạng sức khỏe cụ thể của từng bệnh nhân. Thời gian điều trị thường kéo dài từ 3 đến 7 ngày. Trong suốt quá trình điều trị, bệnh nhân cần tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn của bác sĩ:

• Uống đủ nước: Tăng cường lượng nước uống lên 2-3 lít mỗi ngày để giúp cơ thể đào thải vi khuẩn ra khỏi đường tiết niệu.
• Uống thuốc đúng liều lượng và đủ thời gian: Tuyệt đối không tự ý ngừng thuốc khi các triệu chứng đã thuyên giảm, vì điều này có thể dẫn đến tái phát bệnh và kháng kháng sinh.
• Kiêng quan hệ tình dục: Tránh quan hệ tình dục trong thời gian điều trị để niệu đạo có thời gian phục hồi và ngăn ngừa lây lan vi khuẩn.
• Theo dõi sát sao các triệu chứng: Nếu các triệu chứng không cải thiện sau 2-3 ngày điều trị hoặc có dấu hiệu nặng hơn, cần tái khám ngay lập tức.

Phương pháp phòng ngừa viêm đường tiết niệu ở nữ

Phòng ngừa luôn là biện pháp hiệu quả nhất để giảm nguy cơ mắc viêm đường tiết niệu. Các chuyên gia y tế khuyến cáo phụ nữ nên áp dụng các biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả sau:

• Duy trì vệ sinh cá nhân đúng cách: Vệ sinh vùng kín sạch sẽ hàng ngày, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh và sau khi quan hệ tình dục. Lau khô vùng kín từ trước ra sau.
• Uống đủ nước hàng ngày: Đảm bảo cơ thể được cung cấp đủ lượng nước cần thiết.
• Không nhịn tiểu: Đi tiểu ngay khi có cảm giác buồn tiểu.
• Đi tiểu sau khi quan hệ tình dục: Giúp loại bỏ vi khuẩn có thể xâm nhập vào niệu đạo trong quá trình quan hệ.
• Lựa chọn đồ lót thoáng mát: Ưu tiên mặc quần áo và đồ lót làm từ chất liệu cotton, tránh mặc đồ quá chật hoặc bí hơi.
• Hạn chế sử dụng các sản phẩm gây kích ứng vùng kín: Tránh thụt rửa âm đạo và sử dụng các sản phẩm vệ sinh phụ nữ có chứa hóa chất mạnh hoặc hương liệu.
• Cân nhắc bổ sung lợi khuẩn (probiotics): Một số nghiên cứu cho thấy việc bổ sung lợi khuẩn có thể giúp duy trì sự cân bằng hệ vi sinh đường tiết niệu và giảm nguy cơ nhiễm trùng.
• Khám phụ khoa định kỳ: Thực hiện khám phụ khoa định kỳ theo khuyến cáo của bác sĩ để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe.

Mẹ bầu nên uống đủ lượng nước để phòng ngừa bị bệnh về viêm tiết niệu

Viêm đường tiết niệu ở nữ là một vấn đề sức khỏe phổ biến, nhưng việc trang bị kiến thức về nguyên nhân và áp dụng các biện pháp phòng ngừa đơn giản có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh. Khi có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ, việc thăm khám và điều trị kịp thời là rất quan trọng để tránh các biến chứng tiềm ẩn. Nếu bạn cần tư vấn chuyên sâu về viêm đường tiết niệu ở nữ, bạn có thể liên hệ với Bệnh viện Đồng Nai -2 qua hotline 0933 029 999.