Sỏi túi mật có nguy hiểm không? Các biến chứng thường gặp

Sỏi túi mật là một bệnh lý tiêu hóa phổ biến, gây ra nhiều lo lắng cho người bệnh về những ảnh hưởng tiềm ẩn đến sức khỏe. Liệu bệnh sỏi túi mật có nguy hiểm không? Trong bài viết này, Bệnh viện Đồng Nai -2 sẽ cung cấp thông tin chi tiết, dựa trên kiến thức y khoa, để làm rõ vấn đề này và đưa ra các phương pháp điều trị hiện nay.

Sỏi túi mật có nguy hiểm không?

Thế nào là sỏi túi mật?

Sỏi túi mật là những khối rắn được hình thành trong túi mật do sự lắng đọng của các thành phần như cholesterol, bilirubin và canxi. Đây là bệnh lý thường gặp, có thể gây ra tắc nghẽn dòng chảy của dịch mật và ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa. Tùy thuộc vào kích thước, số lượng và vị trí, sỏi túi mật có thể gây đau bụng, khó tiêu, hoặc dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm túi mật hay nhiễm trùng đường mật.

Bệnh sỏi túi mật có nguy hiểm không​?

Bệnh sỏi túi mật có nguy hiểm không? Câu trả lời là có, sỏi túi mật có thể trở nên nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Mặc dù nhiều người có sỏi túi mật không gặp triệu chứng, nhưng khi sỏi di chuyển và gây tắc nghẽn đường dẫn mật, nó có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe và biến chứng nghiêm trọng. Mức độ nguy hiểm phụ thuộc vào kích thước, vị trí của sỏi và các biến chứng phát sinh.

Sỏi túi mật bao nhiêu mm thì nguy hiểm?

Kích thước sỏi túi mật rất đa dạng, các bác sĩ sẽ dựa vào đó để đánh giá mức độ nguy hiểm cũng như quyết định có cần can thiệp y khoa hay không.

• Sỏi nhỏ (dưới 4 – 6mm): Thông thường, sỏi ở kích thước này ít gây triệu chứng và hầu như không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe. Tuy nhiên, không nên chủ quan, bởi ngay cả sỏi nhỏ cũng có thể gây biến chứng nếu rơi vào ống túi mật hoặc ống mật chủ, dẫn đến tắc nghẽn, viêm đường mật hoặc thậm chí viêm tụy cấp.
• Sỏi trung bình (6 – 10mm): Khi sỏi đạt đến kích thước này, các triệu chứng thường xuất hiện rõ rệt hơn như đau bụng, đầy trướng hoặc khó tiêu. Nguy cơ biến chứng cũng gia tăng, đặc biệt khi sỏi lớn hơn 8mm.
• Sỏi lớn (trên 10mm): Với những viên sỏi có đường kính từ 12 – 14mm trở lên, bác sĩ thường khuyến nghị can thiệp phẫu thuật để phòng tránh biến chứng nguy hiểm.

Đáng chú ý, nghiên cứu của Lowenfels và cộng sự đăng trên Tạp chí Quốc tế về Dịch tễ học (Mỹ, 1989) cho thấy có mối liên hệ chặt chẽ giữa kích thước sỏi mật và nguy cơ ung thư túi mật. Cụ thể, sỏi có đường kính từ 3cm trở lên được phát hiện ở khoảng 40% bệnh nhân mắc ung thư túi mật. Nguy cơ ung thư ở nhóm này cao hơn gấp 9,2 lần so với những trường hợp chỉ có sỏi nhỏ dưới 1cm.

Sỏi túi mật có kích thước lớn hơn 10mm có nguy cơ gây biến chứng nguy hiểm

Biến chứng nguy hiểm của sỏi túi mật

Sự chủ quan hoặc chậm trễ trong việc điều trị sỏi túi mật có thể dẫn đến những hậu quả khó lường cho sức khỏe. Những biến chứng nguy hiểm nhất mà sỏi túi mật có thể gây ra:

Viêm tụy

Đây là một trong những biến chứng đáng lo ngại nhất. Khi sỏi từ túi mật di chuyển xuống ống mật chủ và chặn luôn cả ống tụy, nó có thể kích hoạt quá trình viêm tụy cấp tính. Tình trạng này gây ra những cơn đau bụng dữ dội, lan ra sau lưng, buồn nôn, nôn mửa, sốt cao và trong những trường hợp nghiêm trọng, có thể dẫn đến suy đa tạng (như suy thận, suy hô hấp) và tăng nguy cơ tử vong.

Vùng tụy bị viêm

Ung thư túi mật

Mặc dù tỷ lệ mắc ung thư túi mật ở người có sỏi túi mật không cao (ước tính khoảng 0,5-3%), nhưng tình trạng viêm nhiễm mạn tính do sỏi gây ra được xem là một yếu tố nguy cơ đáng kể. Sự kích thích liên tục của sỏi trong thời gian dài có thể dẫn đến những thay đổi bất thường trong tế bào túi mật, làm tăng khả năng phát triển thành ung thư. Việc phát hiện ung thư túi mật ở giai đoạn sớm thường rất khó khăn, do đó, việc quản lý sỏi túi mật có triệu chứng là rất quan trọng.

Ung thư túi mật

Viêm túi mật cấp

Sỏi mắc kẹt ở cổ túi mật hoặc ống túi mật có thể gây tắc nghẽn dòng chảy của dịch mật, dẫn đến viêm túi mật cấp tính. Người bệnh thường trải qua những cơn đau quặn thắt dữ dội ở vùng hạ sườn phải, đau liên tục, kèm theo sốt cao, vàng da và có thể sờ thấy khối u ở vùng bụng. Nếu không được điều trị kịp thời, viêm túi mật cấp tính có thể tiến triển thành hoại tử túi mật (mô túi mật chết), thủng túi mật và gây ra nhiễm trùng huyết, một tình trạng đe dọa tính mạng.

Viêm đường mật cấp

Sỏi từ túi mật có thể di chuyển vào ống mật chủ, gây tắc nghẽn và dẫn đến viêm đường mật cấp tính (còn gọi là viêm đường dẫn mật). Đây là một tình trạng cấp cứu y tế cần được can thiệp ngay lập tức. Các triệu chứng điển hình bao gồm sốt cao (thường có rét run), đau bụng dữ dội ở vùng thượng vị hoặc hạ sườn phải và vàng da. Viêm đường mật cấp tính có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết, suy gan và thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách.

Viêm đường mật cấp

Phẫu thuật điều trị sỏi túi mật có nguy hiểm không​?

Phẫu thuật cắt túi mật (cholecystectomy) là phương pháp điều trị chính và hiệu quả nhất cho sỏi túi mật có triệu chứng hoặc gây ra biến chứng. Hiện nay, phẫu thuật nội soi cắt túi mật được xem là lựa chọn hàng đầu nhờ những ưu điểm vượt trội so với phẫu thuật mở truyền thống:

1. Xâm lấn tối thiểu: Chỉ cần những vết mổ nhỏ (khoảng 0.5-1cm), giúp giảm đau sau phẫu thuật, giảm nguy cơ nhiễm trùng vết mổ và rút ngắn đáng kể thời gian phục hồi.
2. Thời gian nằm viện ngắn: Bệnh nhân thường có thể xuất viện sau 1-2 ngày, thậm chí trong một số trường hợp có thể xuất viện trong ngày.
3. Giảm nguy cơ biến chứng: So với phẫu thuật mở truyền thống, phẫu thuật nội soi có tỷ lệ biến chứng thấp hơn, bao gồm giảm nguy cơ nhiễm trùng, đau kéo dài và sẹo lớn.

Mặc dù vậy, người bệnh vẫn cần được thông tin đầy đủ về những rủi ro tiềm ẩn của phẫu thuật, bao gồm chảy máu (hiếm gặp), nhiễm trùng, tổn thương ống mật (một biến chứng nghiêm trọng nhưng rất hiếm gặp, xảy ra ở dưới 1% các ca phẫu thuật), và các biến chứng liên quan đến gây mê. Bác sĩ sẽ đánh giá kỹ lưỡng tình trạng sức khỏe tổng thể của từng bệnh nhân, các bệnh lý nền mắc kèm và giải thích cặn kẽ về lợi ích và rủi ro trước khi đưa ra quyết định phẫu thuật.

Phẫu thuật sỏi túi mật được tiến hành khi sức khỏe tổng thể của người bệnh tốt

Chăm sóc sau phẫu thuật cắt bỏ túi mật

Sau phẫu thuật cắt bỏ túi mật, cơ thể cần thời gian để hồi phục và hệ tiêu hóa cũng cần thích nghi với sự thay đổi. Vì vậy, việc chăm sóc sau mổ đóng vai trò rất quan trọng để giúp người bệnh mau chóng phục hồi và hạn chế biến chứng.

Một số lưu ý cần thiết khi bị sỏi túi mật

Khi mắc sỏi túi mật, việc chú ý đến chế độ sinh hoạt và điều trị đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát bệnh và ngăn ngừa các biến chứng. Dưới đây là một số lưu ý cần thiết:

1. Chế độ ăn uống hợp lý:

• Hạn chế thực phẩm giàu chất béo bão hòa và cholesterol, như đồ chiên rán, mỡ động vật, và thức ăn nhanh.
• Tăng cường rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt để hỗ trợ tiêu hóa và giảm áp lực lên túi mật.
• Tránh nhịn ăn quá lâu hoặc bỏ bữa và tuân thủ giờ ăn đều đặn để túi mật hoạt động ổn định.
• Nên chia nhỏ các bữa ăn trong ngày.
• Uống đủ nước hàng ngày sẽ giúp dịch mật loãng hơn, giảm nguy cơ hình thành sỏi.

2. Duy trì lối sống lành mạnh:

• Thực hiện tập thể dục nhẹ nhàng, đều đặn để hỗ trợ quá trình trao đổi chất, cải thiện chức năng tiêu hóa và sức khỏe tổng thể.
• Tránh căng thẳng và làm việc quá sức, vì chúng có thể làm triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn.

3. Tuân thủ điều trị y tế:

• Thực hiện đầy đủ các xét nghiệm và tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ.
• Dùng thuốc theo đúng chỉ định, không tự ý dừng hoặc thay đổi liều lượng.

4. Theo dõi các triệu chứng bất thường: Nếu có biểu hiện đau bụng dữ dội, sốt, vàng da hoặc buồn nôn, cần đến cơ sở y tế ngay lập tức để được can thiệp kịp thời.

Tái khám định kỳ để theo dõi tình trạng của sỏi mật

Biện pháp phòng ngừa sỏi túi mật

Sau khi đã hiểu rõ sỏi túi mật có nguy hiểm không, điều quan trọng không chỉ là tập trung vào việc điều trị, mà còn phải chủ động phòng ngừa đối với những ai chưa mắc bệnh. Dưới đây là những biện pháp phòng ngừa hiệu quả bạn nên áp dụng:

• Ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ như rau củ, trái cây tươi, các loại ngũ cốc nguyên hạt,…
• Bổ sung các loại dầu thực vật như dầu ô liu, dầu hạt cải, cùng với dầu cá,… Đây là nguồn chất béo tốt, giúp túi mật co bóp ổn định, hạn chế ứ đọng dịch mật.
• Giảm tối đa việc tiêu thụ carbohydrate tinh chế, đường, và các món ăn chứa chất béo bão hòa như đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, đồ đóng hộp…
• Duy trì thói quen ăn uống điều độ, đúng giờ, tránh nhịn ăn thường xuyên vì có thể khiến dịch mật ứ đọng, tăng nguy cơ sỏi.
• Áp dụng phương pháp giảm cân khoa học, giảm cân từ từ kết hợp với chế độ dinh dưỡng cân bằng và tập luyện hợp lý.

Lưu ý: Mỗi người có cơ địa và tình trạng sức khỏe khác nhau. Vì vậy, trước khi áp dụng bất kỳ kế hoạch ăn uống hay phương pháp giảm cân nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được hướng dẫn khoa học và an toàn nhất.

Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ, vitamin C để phòng ngừa sỏi túi mật

Như vậy, sỏi túi mật có nguy hiểm không phụ thuộc vào việc phát hiện và điều trị kịp thời. Bởi bệnh có thể gây ra những biến chứng đáng lo ngại nếu phát hiện quá muộn. Để được chẩn đoán chính xác và tư vấn phương pháp điều trị sỏi túi mật hiệu quả, bạn có thể liên hệ Bệnh viện Đồng Nai –2 qua hotline 1900 5199.