Sản phụ sau sinh mổ kiêng ăn gì và nên ăn gì?

Sức khỏe của sản phụ sau khi sinh mổ thường khá yếu, vì vậy cần bổ sung nhiều dưỡng chất để cơ thể nhanh hồi phục. Tuy nhiên, không phải thực phẩm nào cũng phù hợp, vì có những loại có thể gây ngứa vết mổ, tạo sẹo lồi hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe. Vậy sinh mổ kiêng ăn gì? Dưới đây là các thông tin về những thực phẩm cần tránh sau sinh mổ.

Sản phụ sau sinh mổ kiêng ăn gì?

Theo các chuyên gia, sau sinh mổ hệ tiêu hóa của sản phụ, bao gồm dạ dày và ruột sẽ bị ảnh hưởng khiến chức năng tiêu hóa giảm sút. Do đó nếu sản phụ tiêu thụ các loại thực phẩm dưới đây, nguy cơ bị táo bón, đầy bụng sẽ tăng cao, làm chậm quá trình phục hồi.

Nếp

Thực phẩm làm từ nếp có thể gây sẹo lồi do kích thích collagen sản sinh quá mức, làm rối loạn các mô sợi collagen, khiến vết sẹo trở nên nặng hơn. Hơn nữa, việc ăn đồ nếp còn khiến vết thương chậm lành, tăng nguy cơ viêm nhiễm và mưng mủ.

Nếp nằm trong nhóm thực phẩm “sinh mổ kiêng ăn gì” vì có thể gây sẹo lồi.

Thực phẩm có tính hàn

Bà bầu sau sinh mổ nên kiêng ăn gì? Kiêng sử dụng những thực phẩm có tính lạnh như cua, ốc, rau đay,… vì cơ thể phụ nữ lúc này thường bị lạnh. Các món ăn có tính hàn có thể cản trở quá trình đông máu, dẫn đến vết mổ lâu lành hơn.

Cà phê, rượu, bia, nước ngọt

Sản phụ nên kiêng các loại đồ uống chứa chất kích thích như cà phê, trà, nước tăng lực, rượu, bia và nước ngọt. Một lượng nhỏ caffeine có thể chấp nhận, nhưng nếu quá nhiều sẽ ảnh hưởng đến sữa mẹ, khiến bé khó ngủ và hay cáu kỉnh. Bạn có thể nhận thấy em bé bị đầy hơi, đau bụng và quấy khóc nhiều hơn khi hệ tiêu hóa của bé gặp vấn đề.

Đối với đồ uống có cồn, nếu bạn muốn thưởng thức một chút rượu trong trường hợp cần thiết, hãy đảm bảo đã chuẩn bị sẵn sữa cho bé bằng bình, vì bạn chỉ có thể cho con bú sau hai giờ kể từ khi ngừng uống rượu. Đây là những thực phẩm thuộc nhóm “sinh mổ kiêng ăn gì” mà mẹ bỉm cần lưu ý trong chế độ ăn uống sau sinh để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.

Thực phẩm gây táo bón

Táo bón là vấn đề phổ biến mà nhiều mẹ bầu gặp phải sau sinh, kể cả với những người sinh mổ. Các thực phẩm dễ gây táo bón như đồ ăn nhanh, thực phẩm nhiều dầu mỡ và các món quá giàu đạm có thể khiến mẹ cảm thấy khó chịu, đầy bụng và rối loạn tiêu hóa. Do đó, trong danh sách “sinh mổ kiêng ăn gì” mẹ bỉm nên loại bỏ những thực phẩm này để bảo vệ đường ruột và chất lượng sữa.

Gỏi, các loại rau và thực phẩm sống

Thức ăn chưa chín kỹ như gỏi hay thịt tái có nguy cơ gây ngộ độc, rối loạn tiêu hóa, ảnh hưởng đến sữa mẹ và hệ tiêu hóa của bé. Vì vậy, sản phụ nên tránh thực phẩm sống và chỉ sử dụng các món đã được nấu chín hoàn toàn.

Rau muống

Rau muống là thực phẩm giàu dinh dưỡng nhưng lại có khả năng làm tăng sắc tố melanin trên da, khiến vết sẹo trở nên kém thẩm mỹ. Việc bổ sung quá nhiều rau muống có thể kích thích sản sinh hắc sắc tố, dẫn đến sẹo lồi và làm vết thương mất đi vẻ tự nhiên.

Rau muống làm tăng sắc tố melanin trên da nên thuộc nhóm “sinh mổ kiêng ăn gì.”

Thức ăn cay, nóng, có mùi mạnh

Các thực phẩm cay nóng như ớt, tiêu và hành nên được mẹ sau sinh mổ kiêng cữ. Những loại thực phẩm này chứa chất không tốt cho việc cải thiện sắc tố da, đồng thời làm chậm quá trình hồi phục tự nhiên của vết thương. Hành và tỏi còn ảnh hưởng đến hương vị của sữa mẹ, có thể khiến bé không muốn bú.

Dù mùi vị của chúng sẽ giảm đi khi nấu chín, nhưng vẫn có thể gây khó chịu cho hệ tiêu hóa của trẻ. Bên cạnh đó, lòng trắng trứng cũng cần tránh, vì có thể cản trở quá trình lành sẹo và gia tăng nguy cơ viêm nhiễm ở vết mổ.

Thức ăn lên men

Thực phẩm lên men như dưa muối, cà muối, và hành muối cũng thuộc nhóm “sinh mổ kiêng ăn gì” mà mẹ nên tránh. Quá trình lên men tạo ra các chất không có lợi cho phụ nữ đang cho con bú, có thể ảnh hưởng đến chất lượng sữa và làm suy giảm hệ miễn dịch của mẹ.

Xem thêm bài viết: Sinh mổ bao lâu thì hết sản dịch?

Sau sinh mổ sản phụ nên ăn gì để tốt cho sức khỏe mẹ và bé?

Ngoài việc quan tâm đến “sinh mổ kiêng ăn gì,” mẹ bỉm nên chú trọng lựa chọn các món ăn lợi sữa cho mẹ sinh mổ và có lợi cho sức khỏe. Thực phẩm phù hợp sẽ không chỉ giúp tái tạo cơ bắp và cung cấp dưỡng chất cần thiết cho quá trình phục hồi, mà còn tăng sức đề kháng, hỗ trợ việc cho con bú và phòng ngừa những vấn đề sức khỏe có thể phát sinh.

Nhóm thực phẩm giàu protein

Protein là thành phần thiết yếu trong chế độ ăn của phụ nữ sau sinh mổ, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe và quá trình hồi phục. Với vai trò quan trọng trong cấu tạo cơ bắp, da, máu và mô nội tiết, protein hỗ trợ tái tạo mô, thúc đẩy phục hồi và nâng cao hệ miễn dịch.

Đồng thời, protein đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sản xuất sữa mẹ, cung cấp dưỡng chất cần thiết cho bé. Các nguồn thực phẩm giàu protein bao gồm sữa, thịt, hải sản, phô mai, đậu phụ và các loại đậu.

Nhóm thực phẩm giàu protein có lợi cho mẹ và bé

Nhóm thực phẩm giàu sắt

Sắt là một khoáng chất quan trọng, góp phần lớn vào các quá trình sinh hóa của cơ thể, đặc biệt là việc tạo ra các tế bào hồng cầu mới. Sau sinh mổ, sản phụ thường bị mất lượng máu đáng kể, vì vậy việc bổ sung sắt là cần thiết để ngăn ngừa tình trạng thiếu máu do thiếu sắt sau sinh. Sắt có thể dễ dàng tìm thấy trong các thực phẩm quen thuộc như bí đỏ, lòng đỏ trứng, các loại hạt ngũ cốc, rau xanh và trái cây như nho, chuối,…

Nhóm thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất

Mẹ sau sinh mổ nên cân nhắc bổ sung thêm vitamin D, A, C và kẽm vì đây là những dưỡng chất rất quan trọng mà cơ thể dễ thiếu hụt trong giai đoạn phục hồi.

• Vitamin D giúp mẹ bỉm hỗ trợ hấp thụ canxi giúp xương chắc khỏe. Đồng thời tham gia vào quá trình tổng hợp enzyme và tăng cường hệ miễn dịch, hệ tim mạch và nội tiết tố. Mẹ có thể bổ sung vitamin D từ sữa tươi, sữa công thức, cá biển có dầu như cá hồi, cá thu, cũng như thịt đỏ, gan và lòng đỏ trứng.
• Vitamin C hỗ trợ tăng sức đề kháng, lành nhanh vết mổ và làm đều màu da. Nguồn vitamin C phong phú có thể tìm thấy trong cam, quýt, súp lơ, cà chua, ớt chuông, khoai tây,…
• Vitamin A có tác dụng ngăn ngừa nguy cơ viêm nhiễm vết mổ. Vitamin A có nhiều trong các thực phẩm như cà chua, cà rốt, bí đỏ, cá hồi, khoai lang và các loại rau xanh đậm như cải bó xôi, cải bẹ, cải ngọt. 
• Kẽm đóng vai trò quan trọng trong quá trình tạo collagen giúp nhanh lành sẹo. Các nguồn thực phẩm giàu kẽm gồm các loại đậu (đậu nành, đậu xanh), hạt (mắc ca, hạnh nhân, óc chó) và phô mai giúp cải thiện sức khỏe, phục hồi nhanh chóng cho mẹ.

Mặc dù các loại thực phẩm này tốt cho sản phụ, nhưng khi chế biến mẹ bỉm nên lưu ý tránh kết hợp với những món ăn thuộc nhóm “sinh mổ kiêng ăn gì” để hạn chế các rủi ro không mong muốn.

Thực phẩm giàu axit béo Omega 3

Một nghiên cứu được đăng tải trên PubMed (thư viện trực tuyến được đặt tại Viện Y tế Quốc gia (NIH) Hoa Kỳ) chỉ ra rằng chế độ ăn giàu omega-3 có thể giúp giảm bớt một số triệu chứng trầm cảm sau sinh. Omega-3 là dưỡng chất có nhiều trong cá béo, dầu cá, hạt chia, hạt lanh và quả óc chó. Bổ sung những thực phẩm này vào khẩu phần ăn của mẹ sau sinh sẽ giúp tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ quá trình hồi phục sau sinh nở.

Nhóm thực phẩm giàu chất xơ

Thiếu chất xơ trong chế độ ăn sau sinh có thể gây khó khăn cho hệ tiêu hóa, dẫn đến tình trạng đầy bụng, khó tiêu và ảnh hưởng không tốt đến quá trình hồi phục cũng như việc cho con bú. Vì vậy, mẹ sau sinh cần bổ sung chất xơ vào các bữa ăn chính. Những thực phẩm giàu chất xơ bao gồm các loại trái cây như chuối, táo, lê, cùng với rau xanh, củ quả và các loại đậu.

Nhóm thực phẩm giàu chất xơ giúp lợi sữa cho mẹ bỉm

Nhóm thực phẩm giàu canxi

Canxi là khoáng chất cần thiết mà phụ nữ nên bổ sung xuyên suốt thai kỳ và duy trì ngay cả sau sinh. Canxi giúp mẹ bỉm ngăn ngừa nguy cơ loãng xương, các vấn đề về xương khớp hậu sản và hỗ trợ bé phát triển hệ xương qua nguồn sữa mẹ. Một số thực phẩm giàu canxi nên có trong thực đơn cho mẹ sau sinh mổ gồm: hạt các loại, phô mai, sữa chua, cá hồi, và các loại đậu.

Nhóm thực phẩm được làm từ ngũ cốc nguyên hạt

Mỗi loại ngũ cốc đều chứa các vi chất riêng biệt, nhưng nhìn chung đều cung cấp các dưỡng chất thiết yếu như vitamin, khoáng chất, chất béo, và chất xơ quan trọng. Những dưỡng chất này giúp giảm tình trạng táo bón, kích thích tiết sữa, và bổ sung dinh dưỡng cho sữa mẹ. Chẳng hạn, yến mạch giàu sắt và folate, hỗ trợ phòng ngừa thiếu máu đồng thời cung cấp nhiều magie và kali giúp tiêu hóa tốt hơn, giảm táo bón.

Một số ngũ cốc nguyên hạt phổ biến là gạo lứt, yến mạch, bắp rang, quinoa, lúa mạch nguyên cám, bánh mì đen, bột mì và bánh quy nguyên cám. Khi lựa chọn, mẹ nên ưu tiên ngũ cốc nguyên hạt để giữ lại nhiều vitamin và khoáng chất tự nhiên hơn so với ngũ cốc tinh chế.

Thức ăn dễ tiêu hoá

Mẹ sau sinh mổ nên ưu tiên chọn những món dễ tiêu, chế biến đơn giản như cháo loãng, hải sản hấp, canh súp, trứng gà, canh hầm xương, và các loại rau xanh. Đồng thời, cần tránh các món chiên rán nhiều dầu mỡ như khoai tây chiên, gà rán. Đặc biệt, trong 1 – 2 ngày đầu sau sinh mổ, mẹ nên dùng cháo loãng để tránh tình trạng đầy bụng, khó tiêu.

Nhóm thực phẩm giúp tăng và lợi sữa

Các nhóm thực phẩm có lợi cho sữa mẹ bao gồm:

• Thực phẩm biển: như cá hồi, rong biển, hải sản (hàu, nghêu, sò), cá ngừ, cá mòi.
• Thịt đỏ: bao gồm thịt bò, thịt cừu, thịt lợn và các loại nội tạng như gan.
• Rau củ và trái cây tươi: như cà chua, bắp cải, bông cải xanh, cam, thanh long, nho.
• Các loại hạt dinh dưỡng: như hạt hạnh nhân, hồ trăn, quả óc chó, hạt chia, hạt phỉ, hạt cây gai dầu và hạt lanh.
• Thực phẩm bổ dưỡng khác: như việt quất, trứng, khoai tây, và socola đen.

Nước

Trong quá trình phẫu thuật, cơ thể có thể mất nước qua mồ hôi và các dịch khác. Uống đủ nước giúp bù đắp lượng nước đã mất, giảm thiểu nguy cơ mất nước và đảm bảo cơ thể hoạt động hiệu quả. Hơn nữa, nước còn giúp làm dịu niêm mạc dạ dày và hỗ trợ tiêu hóa, từ đó giúp hấp thu dinh dưỡng tốt hơn và giảm nguy cơ táo bón. Đặc biệt, vì phụ nữ sau sinh cần sản xuất sữa cho con bú, việc thiếu nước có thể ảnh hưởng đến khả năng tạo sữa.

Xem thêm: Sinh mổ bao lâu thì ăn được thịt gà?

Một số lưu ý về chế độ dinh dưỡng sau sinh mổ

Ngoài quan tâm đến vấn đề sinh mổ kiêng ăn gì và các loại thực phẩm lợi sữa, mẹ bỉm cần lưu ý đến các vấn đề sau:

• Sản phụ nên tránh tắm nước lạnh, uống nước lạnh hoặc giặt đồ bằng tay vì cơ thể lúc này dễ bị nhiễm lạnh.
• Giữ cho khu vực vết mổ luôn sạch sẽ và khô ráo để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng. Theo dõi mọi dấu hiệu bất thường như sưng, đỏ và báo ngay cho bác sĩ nếu có vấn đề.
• Sau sinh, cơ thể mẹ còn yếu nên hạn chế vận động mạnh. Hãy dành thời gian nghỉ ngơi để vết mổ nhanh lành.
• Hạn chế nâng vật nặng và các hoạt động mạnh để không gây áp lực lên bụng và vết mổ.
• Nếu gặp phải bất kỳ vấn đề nào liên quan đến sức khỏe hậu môn, hãy trao đổi với bác sĩ và cần được theo dõi cẩn thận.
• Bắt đầu với các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga,…  khi được bác sĩ cho phép. 
• Sau sinh, tử cung cần khoảng 4-6 tuần để hồi phục hoàn toàn, nên mẹ cần hạn chế quan hệ tình dục để bảo vệ sức khỏe tử cung. Đồng thời, tránh các cảm xúc mạnh hoặc yếu tố gây căng thẳng.

Thực hiện chế độ ăn uống phù hợp và tuân theo các biện pháp chăm sóc sau sinh mổ của bác sĩ sẽ giúp mẹ phục hồi nhanh hơn. Mong rằng bài viết của Bệnh viện Đồng Nai 2 đã cung cấp thêm thông tin hữu ích về “sinh mổ kiêng ăn gì” cũng như những điều cần lưu ý sau khi sinh, giúp mẹ có thể tự tin vượt qua giai đoạn đặc biệt này.