Cảm giác buồn nôn khi mang thai như thế nào?

Buồn nôn khi mang thai thai là một triệu chứng rất phổ biến, thường xuất hiện trong 3 tháng đầu thai kỳ. Có đến hơn 70% phụ nữ mang thai gặp phải hiện tượng này ở các mức độ khác nhau. Đây là dấu hiệu cho thấy cơ thể bạn đang có sự thay đổi lớn để thích nghi với em bé đang phát triển. Trong bài viết này, Bệnh viện Đồng Nai -2 sẽ phân tích chi tiết về cảm giác buồn nôn khi mang thai như thế nào và cách đối phó hiệu quả nhất.

Buồn nôn khi mang thai là gì?

Buồn nôn khi mang thai là một phản ứng sinh lý tự nhiên của cơ thể người phụ nữ khi mang thai. Mặc dù thường được gọi là ốm nghén buổi sáng (morning sickness), tên gọi này có thể gây hiểu lầm vì triệu chứng này có thể xuất hiện vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày, thậm chí kéo dài suốt cả ngày. Trên thực tế, có khoảng 50% phụ nữ bị ốm nghén trải qua các triệu chứng cả ngày.

Vậy cảm giác buồn nôn khi mang thai như thế nào? Về cơ chế sinh học, sự thay đổi nội tiết tố mạnh mẽ, đặc biệt là sự gia tăng đột ngột của hormone hCG (Human Chorionic Gonadotropin) và estrogen, đóng vai trò then chốt. Các hormone này ảnh hưởng đến trung tâm gây nôn ở não bộ, làm tăng độ nhạy cảm của hệ tiêu hóa và khứu giác. Nghiên cứu cho thấy nồng độ hCG đạt đỉnh điểm vào khoảng tuần thứ 9-10 của thai kỳ, trùng với thời điểm ốm nghén thường nặng nhất.

Cảm giác buồn nôn khi mang thai như thế nào?

Đặc điểm của cơn ốm nghén

Trải nghiệm về cảm giác buồn nôn khi mang thai rất đa dạng, từ những khó chịu nhẹ nhàng đến những cơn nôn mửa dữ dội. Dưới đây là các đặc điểm và mức độ thường gặp của cảm giác buồn nôn khi mang thai như thế nào:

• Cảm giác khó chịu, cồn cào ở vùng thượng vị: Đây là dấu hiệu khởi đầu, thường được mô tả như cảm giác say tàu xe nhẹ.
• Nghẹn ở cổ, khó nuốt: Một số mẹ bầu cảm thấy vướng víu, khó chịu ở cổ họng.
• Buồn nôn từng cơn hoặc liên tục: Cơn buồn nôn có thể đến bất chợt, sau khi ăn hoặc khi ngửi phải mùi khó chịu. Trong một số trường hợp, cảm giác này kéo dài âm ỉ.
• Nôn mửa: Mức độ nặng hơn, có thể nôn ra thức ăn, dịch vị hoặc nôn khan. Tần suất và số lượng nôn khác nhau ở mỗi người. Khoảng 25-30% phụ nữ mang thai bị nôn mửa cùng với buồn nôn.
• Nhạy cảm quá mức với mùi: Đây là một đặc điểm đáng chú ý. Các mùi quen thuộc như mùi thức ăn, cà phê, nước hoa, khói thuốc lá có thể trở nên khó chịu và kích hoạt cơn buồn nôn.
• Thay đổi vị giác và thèm ăn bất thường: Mẹ bầu có thể mất cảm giác ngon miệng, cảm thấy chán ghét những món ăn yêu thích trước đây hoặc thèm những món ăn kỳ lạ.
• Mệt mỏi, uể oải: Tình trạng buồn nôn kéo dài và nôn mửa có thể gây mất nước, mất cân bằng điện giải và dẫn đến mệt mỏi.
• Ảnh hưởng đến tâm lý: Sự khó chịu liên tục có thể gây căng thẳng, lo lắng, thậm chí trầm cảm nhẹ ở một số mẹ bầu.

Cơn buồn nôn trong thai kỳ xuất hiện khi nào?

Các cơn buồn nôn khi mang thai thường xảy ra vào buổi sáng, nhưng thực tế có thể xuất hiện bất cứ lúc nào trong ngày. Đa số phụ nữ, triệu chứng ốm nghén sẽ giảm dần và biến mất vào khoảng tuần thứ 12 đến tuần thứ 16 của thai kỳ. Tuy nhiên, khoảng 10-15% phụ nữ có thể trải qua tình trạng ốm nghén kéo dài hơn, thậm chí suốt cả thai kỳ. Điều này không đồng nghĩa với việc thai kỳ có vấn đề, nhưng cần được theo dõi sát sao bởi bác sĩ. Mỗi người có thể có biểu hiện khác nhau: chỉ buồn nôn nhẹ, nôn ói nhiều lần, hoặc không có triệu chứng gì.

Nghén thường xảy ra vào buổi sáng, nhưng thực tế có thể xuất hiện bất cứ lúc nào trong ngày

Nguyên nhân gây buồn nôn khi mang thai

Mặc dù sự thay đổi nội tiết tố là yếu tố chính, các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu thêm về các yếu tố khác có thể góp phần gây ra cảm giác buồn nôn khi mang thai:

• Thay đổi nội tiết tố, đặc biệt là hormone hCG (human chorionic gonadotropin) tăng cao trong thai kỳ. Về cơ chế sinh học, sự thay đổi nội tiết tố mạnh mẽ, đặc biệt là sự gia tăng đột ngột của hormone hCG (Human Chorionic Gonadotropin) và estrogen, đóng vai trò then chốt. Các hormone này ảnh hưởng đến trung tâm gây nôn ở não bộ, làm tăng độ nhạy cảm của hệ tiêu hóa và khứu giác. Nghiên cứu cho thấy nồng độ hCG đạt đỉnh điểm vào khoảng tuần thứ 9-10 của thai kỳ, trùng với thời điểm ốm nghén thường nặng nhất.
• Nhạy cảm hơn với mùi vị, thức ăn hoặc môi trường xung quanh.
• Dạ dày tiêu hóa chậm hơn do progesterone tăng, khiến cảm giác đầy bụng, khó tiêu và buồn nôn dễ xảy ra.

Cảm giác buồn nôn khi mang thai như thế nào?

Để giúp bạn hình dung rõ hơn về cảm giác buồn nôn khi mang thai như thế nào. Sau đây là mô tả chi tiết:

• Cảm giác bồn chồn, khó chịu ở bụng: Thường bắt đầu với cảm giác quặn thắt nhẹ, sau đó tăng dần thành cảm giác cồn cào, khó chịu, như có một “cơn sóng” đang trào lên từ dạ dày.
• Cảm giác nhợn miệng, muốn nôn: Đây là giai đoạn đỉnh điểm của cơn buồn nôn. Bạn cảm thấy cổ họng bị nghẹn lại, nước bọt tiết ra nhiều, và có cảm giác muốn tống mọi thứ ra ngoài.
• Cảm giác nôn nao, xây xẩm: Đôi khi, cơn buồn nôn đi kèm với cảm giác chóng mặt, choáng váng, thậm chí là đổ mồ hôi lạnh.
• Cảm giác ghê sợ thức ăn và mùi: Ngay cả những món ăn yêu thích trước đây cũng có thể trở nên kinh khủng, và những mùi hương bình thường cũng có thể gây khó chịu tột độ.
• Cảm giác mệt mỏi, suy nhược: Tình trạng buồn nôn kéo dài, đặc biệt là khi kèm theo nôn mửa, có thể khiến bạn cảm thấy kiệt sức, không muốn làm bất cứ điều gì.
• Ảnh hưởng đến tâm trạng và tinh thần: Sự khó chịu liên tục có thể khiến mẹ bầu dễ trở nên cáu kỉnh, dễ tủi thân, lo lắng và mất tập trung.

Mỗi sản phụ có thể có biểu hiện nghén khác nhau: chỉ buồn nôn nhẹ, nôn ói nhiều lần, hoặc không có triệu chứng gì

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Mặc dù ốm nghén là một phần bình thường của thai kỳ, nhưng bạn cần đặc biệt chú ý đến các dấu hiệu khác biệt. Vì chúng có thể là dấu hiệu của tình trạng nôn nghén nặng (Hyperemesis Gravidarum) hoặc các vấn đề sức khỏe khác:

• Nôn mửa liên tục, không thể giữ được thức ăn hoặc nước uống: Đây là dấu hiệu nghiêm trọng nhất, có thể dẫn đến mất nước và suy dinh dưỡng. Nôn nghén nặng ảnh hưởng đến khoảng 0.5-2% phụ nữ mang thai.
• Sụt cân nhanh chóng (giảm hơn 5% trọng lượng cơ thể trước khi mang thai): Cho thấy cơ thể không hấp thụ đủ dinh dưỡng.
• Tiểu ít hoặc không đi tiểu trong hơn 8 giờ: Dấu hiệu của tình trạng mất nước nghiêm trọng.
• Các dấu hiệu mất nước: Khô miệng, khô da, mắt trũng, chóng mặt khi đứng lên, tim đập nhanh.
• Đau bụng dữ dội: Cơn đau bụng không liên quan đến cơn buồn nôn thông thường.
• Nôn ra máu hoặc dịch màu nâu: Cần được kiểm tra ngay lập tức để loại trừ các vấn đề nghiêm trọng.
• Sốt cao: Có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng.
• Đau đầu dữ dội hoặc thay đổi thị lực: Cần được kiểm tra để loại trừ tiền sản giật.

Buồn nôn khi mang thai có nguy hiểm không?

Trong đa số trường hợp, cảm giác buồn nôn khi mang thai không gây nguy hiểm cho cả mẹ và bé. Em bé vẫn nhận đủ dinh dưỡng cần thiết từ cơ thể mẹ, đặc biệt là trong giai đoạn đầu thai kỳ. Tuy nhiên, tình trạng nôn nghén nặng (Hyperemesis Gravidarum) có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị:

• Đối với mẹ: Mất nước, suy dinh dưỡng, rối loạn điện giải (mất cân bằng natri, kali), tổn thương gan, suy thận, thậm chí là vỡ thực quản.
• Đối với bé: Mẹ bị suy dinh dưỡng nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi, dẫn đến nguy cơ sinh non, nhẹ cân.

Trường hợp bị buồn nôn và nôn trong thai kỳ nên làm gì?

Hầu hết mẹ bầu sẽ cảm thấy khó chịu và mệt mỏi khi nôn và có cảm giác buồn nôn khi mang thai mà không biết nên làm gì. Thay vì chịu đựng, mẹ bầu hoàn toàn có thể áp dụng các biện pháp sau để giảm bớt sự khó chịu:

Thay đổi chế độ ăn uống khi bị ốm nghén

Trong tam cá nguyệt đầu tiên, sản phụ thường có nhiều triệu chứng khó chịu như buồn nôn, chán ăn hay mệt mỏi. Để giúp mẹ bầu có thể giảm triệu chứng khó chịu và đảm bảo dinh dưỡng cho mẹ và bé, hãy điều chỉnh chế độ ăn uống khoa học, hợp lý. Dưới đây là một số cách:

• • Ăn thành nhiều bữa nhỏ, tránh để bụng đói.
  • Ăn nhẹ vào buổi sáng trước khi ra khỏi giường (ví dụ bánh quy, bánh mì khô).
• Tránh thức ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng, có mùi nồng.
• • Uống đủ nước, có thể dùng gừng, trà gừng hoặc nước chanh ấm.
• Nghỉ ngơi đầy đủ, tránh căng thẳng.
• Bổ sung vitamin B6: Tham khảo ý kiến bác sĩ về việc bổ sung vitamin B6, đặc biệt nếu tình trạng ốm nghén kéo dài. Liều khuyến cáo thường là 10-25mg vitamin B6, 3-4 lần mỗi ngày.

Mẹ bầu nên thay đổi chế độ ăn uống để giảm tình trạng nghén

Thay đổi lối sống khi bị ốm nghén

Ốm nghén ảnh hưởng đến cả chế độ ăn uống và lối sống hàng ngày của mẹ bầu. Điều chỉnh thói quen sinh hoạt và chăm sóc sức khỏe tinh thần không chỉ giảm cảm giác khó chịu mà còn hỗ trợ sức khỏe cho mẹ và bé suốt thai kỳ. Dưới đây là một số cách:

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Giấc ngủ rất quan trọng. Hãy đảm bảo bạn ngủ đủ giấc và có những giấc ngủ ngắn trong ngày.
• Tránh các tác nhân gây buồn nôn: Hạn chế tiếp xúc với các mùi khó chịu, không gian ngột ngạt.
• Giữ tinh thần thoải mái: Căng thẳng và lo lắng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng ốm nghén. Thực hành các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền hoặc hít thở sâu.
• Vận động nhẹ nhàng: Đi bộ nhẹ nhàng hoặc tập yoga cho bà bầu có thể giúp cải thiện tâm trạng và giảm buồn nôn.
• Sử dụng liệu pháp mùi hương: Một số mùi hương nhẹ nhàng như chanh, bạc hà có thể giúp giảm cảm giác buồn nôn.

Tham khảo ý kiến bác sĩ

Nếu các mẹ bầu đang gặp phải các triệu chứng sau, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ. 

• Nôn ói liên tục, không ăn uống được gì.
• Sụt cân nhiều trong thời gian ngắn (giảm hơn 5% trọng lượng cơ thể trước khi mang thai)
• Dấu hiệu mất nước: Khô môi, tiểu ít, mệt mỏi, chóng mặt, tim đập nhanh.
• Đau bụng, sốt, tiêu chảy kèm buồn nôn.
• Nôn ra máu hoặc dịch màu nâu: Đây có thể là dấu hiệu của tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa, cần kiểm tra ngay lập tức.
• Đau đầu dữ dội hoặc thay đổi thị lực: Triệu chứng này có thể liên quan đến tiền sản giật, cần có các biện pháp can thiệp sớm.

Liên hệ với bác sĩ để được điều trị ốm nghén hiệu quả

Nhìn chung, cảm giác buồn nôn khi mang thai là một trải nghiệm phổ biến và đa dạng, ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và tinh thần của mẹ bầu. Biết rõ về các nguyên nhân và biện pháp đối phó sẽ giúp mẹ bầu vượt qua giai đoạn này một cách chủ động và thoải mái hơn. Nếu bạn gặp phải tình trạng buồn nôn nghiêm trọng hoặc có bất kỳ lo lắng về cảm giác buồn nôn khi mang thai như thế nào, bạn có thể liên hệ với Bệnh viện Đồng Nai -2 qua hotline 0933 02 9999 để được thăm khám và tư vấn chi tiết.