Dấu hiệu mang thai ngoài tử cung là gì? Nguyên nhân, cách điều trị

Mang thai ngoài tử cung là một biến chứng nguy hiểm, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe và khả năng sinh sản của phụ nữ. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu mang thai ngoài tử cung là vô cùng quan trọng để có biện pháp can thiệp kịp thời. Trong bài viết này, Bệnh viện Đồng Nai -2 sẽ cung cấp thông tin chi tiết về mang thai ở ngoài tử cung và phương pháp chẩn đoán, điều trị bệnh hiệu quả.

Thai ngoài tử cung là gì?

Mang thai ngoài tử cung (Ectopic Pregnancy) là tình trạng trứng đã thụ tinh làm tổ và phát triển bên ngoài tử cung, thường gặp nhất là ở vòi trứng (chiếm khoảng 95%). Ngoài ra, thai ngoài tử cung cũng có thể xảy ra ở buồng trứng, cổ tử cung, ổ bụng hoặc sẹo mổ cũ. Thai ngoài tử cung không thể phát triển bình thường, có thể gây chảy máu ồ ạt và đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Dấu hiệu mang thai ngoài tử cung

Các dấu hiệu mang thai ngoài tử cung thường không rõ ràng ở giai đoạn đầu và dễ nhầm lẫn với các triệu chứng mang thai thông thường hoặc kinh nguyệt. Tuy nhiên, khi thai ngoài tử cung lớn dần, các triệu chứng sẽ rõ rệt hơn, bao gồm:

• Chảy máu âm đạo bất thường: Máu thường có màu đỏ sẫm hoặc nâu, lượng máu ít hoặc nhiều, máu có thể ra liên tục hoặc ngắt quãng, không giống với chu kỳ kinh nguyệt thông thường.
• Đau bụng dưới dữ dội: Đau âm ỉ hoặc dữ dội ở vùng bụng dưới, thường là một bên, và có thể tăng dần theo thời gian. 
• Đau khi đi tiểu hoặc đại tiện: Có thể kèm theo cảm giác áp lực ở vùng chậu.
• Đau vai: Do máu chảy vào ổ bụng kích thích cơ hoành, gây ra cảm giác đau ở vai.
• Choáng váng, chóng mặt, ngất xỉu: Do mất máu hoặc áp lực từ thai ngoài tử cung, dẫn đến giảm huyết áp và lưu lượng máu đến não.
• Các triệu chứng khác: Trễ kinh, buồn nôn, đau khi đi tiểu hoặc đại tiện và căng tức ngực.

Những dấu hiệu mang thai ngoài tử cung mà mẹ bầu cần lưu ý

Nguyên nhân gây có thai ngoài tử cung

Nguyên nhân gây thai ngoài tử cung thường liên quan đến các vấn đề ở ống dẫn trứng hoặc các yếu tố khác ảnh hưởng đến quá trình di chuyển và làm tổ của trứng đã thụ tinh. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Viêm nhiễm vùng chậu hoặc vòi trứng: Các bệnh lây truyền qua đường tình dục như lậu hoặc chlamydia có thể gây viêm nhiễm, làm tổn thương hoặc tắc nghẽn vòi trứng.
• Dị tật hoặc tổn thương vòi trứng: Hẹp, tắc hoặc sẹo ở vòi trứng do phẫu thuật, nạo phá thai hoặc các can thiệp y tế trước đó.
• Mất cân bằng nội tiết: Sự thay đổi hormone có thể ảnh hưởng đến quá trình di chuyển của trứng.
• Lạc nội mạc tử cung: Tình trạng này có thể gây viêm và làm thay đổi cấu trúc của vòi trứng.
• Hút thuốc lá: Nicotine có thể làm giảm chức năng của vòi trứng, tăng nguy cơ thai ngoài tử cung.
• Các yếu tố khác: Tuổi tác (từ 35 tuổi trở lên), sử dụng phương pháp hỗ trợ sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), sử dụng dụng cụ tử cung (IUD), hoặc tiền sử mang thai ngoài tử cung, dị tật bẩm sinh ở vòi trứng…

Phương pháp chẩn đoán mang thai ngoài tử cung

Mang thai ngoài tử cung là một biến chứng nguy hiểm, vì vậy, phát hiện càng sớm và can thiệp kịp thời sẽ bảo vệ sức khỏe và tính mạng của người mẹ. Một số phương pháp chẩn đoán dấu hiệu mang thai ngoài tử cung phổ biến hiện nay bao gồm:

• Xét nghiệm hCG (Human Chorionic Gonadotropin): Đây là xét nghiệm đo lường nồng độ hormone hCG trong máu, loại hormone được sản xuất bởi nhau thai trong thai kỳ. Ở thai kỳ bình thường, nồng độ hCG sẽ tăng gấp đôi sau mỗi 48-72 giờ. Ngược lại, trong trường hợp thai ngoài tử cung, nồng độ hCG thường tăng chậm hơn hoặc thậm chí có xu hướng giảm. 
• Siêu âm đầu dò âm đạo: Phương pháp này giúp bác sĩ quan sát rõ ràng tử cung và vòi trứng, hỗ trợ phát hiện túi thai ngoài tử cung. Trong thai kỳ bình thường, túi thai sẽ được nhìn thấy trong buồng tử cung. Nếu không thấy túi thai trong tử cung, bác sĩ sẽ tiến hành tìm kiếm túi thai ở các vị trí khác như vòi trứng. Siêu âm Doppler cũng có thể được sử dụng để đánh giá lưu lượng máu đến vùng nghi ngờ có thai ngoài tử cung.
• Nội soi ổ bụng: Đây là một thủ thuật xâm lấn tối thiểu, sử dụng một ống camera nhỏ được đưa vào qua một vết cắt ở bụng. Kỹ thuật này cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp các cơ quan bên trong, đặc biệt là vòi trứng, để xác định chính xác vị trí thai ngoài tử cung.

Các phương pháp chẩn đoán dấu hiệu mang thai ngoài tử cung trên có độ chính xác cao và an toàn cho sản phụ

Một số cách điều trị mang thai ngoài tử cung 

Điều trị thai ngoài tử cung cần được tiến hành kịp thời để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm, thậm chí có thể đe dọa tính mạng người mẹ. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến:

Điều trị bằng thuốc

Methotrexate là một loại thuốc hóa trị được sử dụng để ngăn chặn sự phát triển của tế bào thai và giúp cơ thể hấp thụ hoàn toàn trong vòng 4–6 tuần. Phương pháp này thường áp dụng cho các trường hợp thai ngoài tử cung nhỏ, chưa vỡ và tình trạng sức khỏe bệnh nhân ổn định. Bác sĩ sẽ tiêm Methotrexate vào cơ bắp và theo dõi chặt chẽ nồng độ hCG cho đến khi trở về mức 0. Tuy nhiên, thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, đau bụng hoặc chóng mặt. Dù vậy, đây vẫn là phương pháp ưu tiên vì khả năng bảo tồn vòi trứng nếu bệnh nhân đáp ứng đủ điều kiện điều trị.

Methotrexate 250mg

Điều trị bằng phẫu thuật

Phẫu thuật là phương pháp điều trị chủ yếu trong trường hợp thai ngoài tử cung. Các phương pháp bao gồm:

• Phẫu thuật nội soi: Là phương pháp ít xâm lấn, bác sĩ thực hiện qua các vết rạch nhỏ trên bụng và sử dụng thiết bị chuyên dụng để loại bỏ thai ngoài tử cung.
• Phẫu thuật mở bụng: Thường áp dụng khi thai ngoài tử cung đã vỡ hoặc khi bệnh nhân không đủ điều kiện phẫu thuật nội soi.

Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ có thể loại bỏ vòi trứng bị tổn thương hoặc chỉ loại bỏ thai ngoài tử cung và bảo tồn vòi trứng, tuy nhiên những vòi trứng được bảo tồn xu hướng sẽ hình thành sẹo gây tắc nghẽn tiếp tục tại vị trí đã phẫu thuật, nên đa số phẫu thuật ngày nay là cắt bỏ khối thai ngoài kèm vòi trứng đã tổn thương. Phẫu thuật nội soi thường được ưu tiên do ít đau đớn hơn, thời gian hồi phục nhanh và ít để lại sẹo. Trong trường hợp xuất huyết nội nghiêm trọng, phẫu thuật mở bụng khẩn cấp sẽ được thực hiện để kiểm soát tình trạng chảy máu.

Chăm sóc sau phẫu thuật

Sau phẫu thuật, bệnh nhân cần được theo dõi tại bệnh viện trong vài ngày và nghỉ ngơi đầy đủ trong thời gian hồi phục. Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc giảm đau và kháng sinh để ngăn ngừa nhiễm trùng. Việc tái khám định kỳ theo lịch hẹn rất quan trọng để kiểm tra quá trình hồi phục. Trong thời gian này, bệnh nhân cần tránh quan hệ tình dục (thường từ 3 tháng) và nhận tư vấn từ bác sĩ về biện pháp tránh thai an toàn. Hỗ trợ tâm lý có thể cần thiết để giúp bệnh nhân vượt qua sang chấn tinh thần do biến cố này.

Phòng tránh mang thai ngoài tử cung

Dù không thể hoàn toàn ngăn ngừa tình trạng thai ngoài tử cung, nhưng nguy cơ có thể được giảm thiểu thông qua việc áp dụng các biện pháp dưới đây:

• Sử dụng bao cao su khi quan hệ giúp ngăn ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục như chlamydia, lậu và giảm nguy cơ viêm nhiễm vòi trứng. Hạn chế số lượng bạn tình cũng là biện pháp hiệu quả để bảo vệ sức khỏe.
• Khám phụ khoa định kỳ giúp phát hiện sớm và điều trị các bệnh viêm nhiễm, giảm nguy cơ biến chứng thai ngoài tử cung, đặc biệt quan trọng với phụ nữ có tiền sử hoặc yếu tố nguy cơ liên quan.
• Bỏ thuốc lá hoặc tránh xa khói thuốc lá vì hút thuốc lá làm tăng nguy cơ tổn thương vòi trứng.
• Có chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục đều đặn, cùng với việc tránh nạo phá thai không an toàn, góp phần bảo vệ sức khỏe sinh sản và giảm thiểu nguy cơ thai ngoài tử cung.

Khám phụ khoa định kỳ giúp phát hiện sớm bệnh lý về sinh sản

Nhận biết sớm các dấu hiệu mang thai ngoài tử cung và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng. Nếu bạn nghi ngờ mình có dấu hiệu mang thai ngoài tử cung, hãy nhanh chóng đến gặp bác sĩ chuyên khoa. Bạn cũng có thể liên hệ với Bệnh viện Đồng Nai -2 qua số hotline 0933 02 9999 để được hỗ trợ và tư vấn chi tiết.